ارزیابی تحمل به شوری و گروه بندی ژنوتیپ های عدس در گلخانه

شوری از مهم ترین عوامل کاهش رشد و تولید گیاهان است. یکی از راهکارهای کم هزینه به منظور استفاده منابع آب و خاک شور، زراعت گیاهان متحمل به شوری است. این مطالعه به منظور ارزیابی تحمل به شوری ۱۰۷ ژنوتیپ عدس در شرایط گلخانه به صورت آبکشت انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال ۱۳۹۹ با شوری ۱۲ دسی زیمنس بر متر انجام شد. نتایج نشان داد که چهار هفته پس از اعمال تنش شوری، ۳۹ ژنوتیپ دارای بقای ۱۰۰-۷۶ درصد و ۹ ژنوتیپ دارای بقای ۱۰۰ درصد بودند. بر­اساس تجزیه به عامل ها، چهار عامل درمجموع ۷۲ درصد از تغییرات موجود در کل داده ها را توجیه کردند. عامل اول و دوم بیشترین تغییرات واریانس داده ها را توجیه کردند، شامل صفات درصد بقا، محتوای کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئیدها، Cha/Chb، محتوای فنول کل، محتوای پرولین، DPPH، Na/K و ماده خشک بودند. سپس از این دو عامل، به منظور به­دست­آوردن پراکنش و شناسایی ژنوتیپ های برتر استفاده شد و ژنوتیپ های MLC۲۵۰، MLC۲۶۳، MLC۲۸۱، MLC۲۸۵، MLC۲۸۶، MLC۲۹۱، MLC۲۹۲، MLC۲۹۴، MLC۲۹۶، MLC۲۹۹، MLC۳۰۰، MLC۳۰۱، MLC۳۰۷، MLC۳۱۱، MLC۳۱۴، MLC۳۱۶، MLC۳۲۳، MLC۳۲۷، MLC۳۵۷، MLC۳۶۲، MLC۳۶۳، MLC۳۶۴ و MLC۳۷۱ به عنوان ژنوتیپ های متحمل به شوری معرفی شدند. با­توجه­به نتایج تجزیه خوشه ای بر­اساس صفات مورد مطالعه، ژنوتیپ های مورد بررسی در پنج گروه، دسته بندی شدند که ژنوتیپ های گروه سوم و پنجم ازنظر اکثر صفات مورد بررسی و بقا میانگین بالاتری در میان سایر گروه ها و همچنین میانگین کل ژنوتیپ ها داشتند؛ بنابراین با­توجه­به نتایج تجزیه خوشه ای، می توان از این ژنوتیپ ها برای تولید ژنوتیپ های جدید و به گزینی برای تحمل به شوری بهره جست.

کلیدواژه ها:

بقا ، پرولین ، تجزیه خوشه ای ، کاروتنوئیدها ، کلروفیل