اثر رژیم آبیاری، فاصله ردیف کاشت و کود فسفره بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاه دانه

چکیدهسابقه و هدف: آب یکی از عوامل محیطی است که تاثیر عمده ای بر رشد و میزان مواد موثره گیاهان دارویی دارد. گیاهان در طی دوران رشد خود با تنش های متعدد محیطی مواجه می شوند. هر یک از این تنش ها می توانند بسته به میزان حساسیت و مرحله رشد گونه گیاهی، اثرات متفاوتی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آن ها داشته باشند. مدیریت مصرف عناصر غذایی نیز از جمله عواملی است که در کنار مدیریت مصرف آب عملکرد کمی و کیفی گیاهان زراعی و دارویی را تحت تاثیر قرار می دهد. فسفر نیز یک ماده مغذی ضروری برای رشد گیاه است. به رشد ریشه، بلوغ گیاه و رشد بذر کمک می کند. فسفر در کنار نیتروژن و پتاسیم یکی از مهم ترین عناصر حیات گیاهی است. خاک به دلایل مختلفی از جمله شسته شدن در اثر باران از فسفر تهی می شود. بنابراین، کشاورزی مدرن متکی به استفاده از کودهای مبتنی بر فسفر است. به همین دلیل این مطالعه به منظور بررسی اثر رژیم آبیاری، فاصله ردیف کاشت و کود فسفره بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاه دانه طراحی و اجرا شد.مواد و روش ها: آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۶ در مزرعه تحقیقاتی شرکت زیبااندیشان اصفهان اجرا شد. سه سطح رژیم آبیاری (۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی متر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاسA ) به عنوان فاکتور اصلی، سه سطح کود فسفر (۰، ۷۵ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل) و سه سطح فاصله ردیف کاشت (۲۰، ۳۰ و ۴۰ سانتی متر) به عنوان فاکتورهای فرعی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر متقابل سه گانه رژیم آبیاری، کود فسفر و فاصله ردیف کاشت بر تمام صفات به جز نسبت وزن دانه به کپسول در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین تعداد دانه در کپسول (۱۱۵ عدد)، وزن هزار دانه (۲ گرم) و عملکرد دانه در بوته (۲/۱۹ گرم بر گیاه) از رژیم آبیاری ۵۰ میلی متر، فسفر ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و فاصله ردیف کاشت ۳۰ سانتی متر، بیشترین عملکرد دانه (۵۹۰۷ کیلوگرم در هکتار) و بیولوژیک (۸۶۵۰ کیلوگرم در هکتار) از رژیم آبیاری ۵۰ میلی متر، فسفر ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و فاصله ردیف کاشت ۲۰ سانتی متر و بیشترین شاخص برداشت (۹/۶۹ درصد) از رژیم آبیاری ۱۰۰ میلی متر، فسفر شاهد و فاصله ردیف کاشت ۴۰ سانتی متر به دست آمد. نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده در این آزمایش می توان بیان کرد که اگرچه با افزایش فاصله ردیف و کاهش تراکم، سهم هر بوته از آب، موادغذایی و نور افزایش و این امر سبب افزایش تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در بوته می شود ولی با توجه به اینکه در زراعت عملکرد دانه به عنوان مهم ترین شاخص ارزیابی می باشد لذا در شرایط مشابه رژیم آبیاری ۵۰ میلی متر، فسفر ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و فاصله ردیف کاشت ۲۰ سانتی متر توصیه می گردد.کلید واژه ها: تغذیه گیاه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، کشاورزی پایدار، گیاه دارویی.

کلیدواژه ها:

کلید واژه ها: تغذیه گیاه ، شاخص برداشت ، عملکرد بیولوژیک ، کشاورزی پایدار ، گیاه دارویی