نقش مدیریت بحران شهری در کاهش مخاطرات طبیعی ( زلزله) مورد مطالعه : شهرستان بجنورد

گسترش شهر و شهرنشینی و افزایش تدریجی تعداد شهرهای در جهان به خصوص در کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری ها ی محیطی و اقتصادی بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهای متعدد شده است. یکی از موضوعات مهمی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن روبرو هستنند موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن این حوادث و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. این دانش به مجموعه اقداماتی گفته می شود که قبل، حین و بعد بحران جهت کاهش اثرات این حوادث و کاهش آسیب پذیری انجام می شود. با به کارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند بافت و ساختار شهر، کاربری اراضی شهری، شبکه های ارتباطی و زیرساخت های شهری تا حد زیادی اثرات و تبعات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش داد. شهر بجنورد به دلیل موقعیت جغرافیای خود و جهت ارتفاعات (ادامه ارتفاعات البرز شرقی) بر روی کمربند زلزله قرار دارد به همین دلیل طی یک دوره ۷۳ ساله تعداد ۹۹ بار در این شهرستان زلزله رخ داده است. از سوی دیگر وجود مسیل ها و رودخانه ها در داخل آن دارای آسیب پذیری فراوان در برابر بلایای طبیعی می باشد به همین دلیل در پهنه بندی نسبی خطر زمین لرزه در ایران، این شهرستان درجایگاه پهنه بندی با خطر نسبی بسیار بالا، قرار دارد. مورد دیگری که سبب تشدید آسیب پذیری بافت های این شهر گردیده است، وجود بافت های قدیمی و نامستحکم که غالبا مطابق با استانداردهای فنی نبوده و ایستایی لازم در برابر زلزله را ندارند و مشکل دیگر این بافت ها دسترسی نامناسب و محدود آنها می باشد که امداد رسانی به ساکنان آنها پس از وقوع بلایای طبیعی را مشکل می سازد و می تواند با بحرانی شدن شرایط، فاجعه انسانی را دامن بزند. این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی، نقش مدیریت بحران در جهت کاهش بلایای طبیعی (زلزله) را در شهر بجنورد مورد مطالعه قرار می دهد. از یافته های این تحقیق می توان به کاهش اثرات و صدمات ناشی از حوادث طبیعی به طور اخص با کاربرد مدیریت صحیح اشاره نمود.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران شهری ، مخاطرات طبیعی ، زلزله ، شهرستان بجنورد