معناشناسی واژه «شعر» در قرآن و جایگاه آن در حوزه معنایی ادراک و معرفت
محل انتشار: دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 14، شماره: 6
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 153
نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LRR-14-6_004
تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1402
چکیده مقاله:
در قرآن کریم واژگان متعددی برای معنای ادراک و دانایی به کاررفته است و واژه «شعر» به عنوان یکی از پیچیده ترین این واژگان است که در ترجمه های فارسی بیشتر با واژگان دانستن و فهمیدن معادل گذاری می شود. اما هدف از این نوشتار ریشه شناسی و بررسی سیاقی واژه «شعر» برای نشان دادن مولفه ها و ویژگی های جزئی تر این واژه است. بر این اساس جستار حاضر ریشه «شعر» را با تکیه بر روش های زبان شناسی تاریخی و منابع زبان های سامی، ریشه شناسی نموده و با نگاه جامع به تمام کاربردها در کنار یکدیگر، تحلیل محتوای آیات و استفاده از دستاوردهای مردم شناختی در تحلیل گفتمانی آیات قرآن، مورد مطالعه سیاقی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که شواهد ریشه شناختی نشان دهنده بازگشت قدمت این واژه به زبان سامی باستان است که از ریشه فرضی شعر (شکافتن و جدا کردن) در همان زبان و آن نیز از ریشه آفروآسیایی (ĉaʕ) به معنای «بریدن» ساخته شده است، اما در فضای گفتمانی عرب جاهلی به نحو سرایت معنایی تحت تاثیر واژه شعر (سروده) قرارگرفته است. کاربرد منفی، عدم کاربرد در جمله وصفیه و اختصاص به ادراک امور مخفی و غیبی از ویژگی های کاربردی واژه شعر است که تعریف معنای قرآنی شعر به مثابه «ادراک غیرفرایندی» را توجیه پذیر می سازد؛ غیرفرایندی بودن ادراک مستلزم افزایش نقش خیال و کاهش نقش فرایندهای زمان بر سنجش عقلی است.
کلیدواژه ها:
Quran ، semantics ، etymology ، Semitic languages ، contextual study ، cognition ، ‘šaʕara’ ، قرآن کریم ، معناشناسی ، ریشه شناسی ، زبان های سامی ، مطالعه سیاقی ، ادراک ، شعر
نویسندگان
علی دهقان
Department of Quranic Science And Islamic Traditions, Humanities school, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
کاوس روحی برندق
Department of Quranic Science And Islamic Traditions, Humanities school, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
خلیل پروینی
Department of Arabic Language & Literature, Humanities school, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :