گزارش تحلیلی وضعیت بخش محیط زیست در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲

امروزه کشور ما با مجموعه ای از معضلات زیست محیطی دست به گریبان است که دامنه آن هر روز گسترده تر می شود. مسائلی مانند آلودگی هوای شهرها، تغییرات اقلیمی، نابودی تنوع زیستی، خشکسالی گسترده، تخریب زیست بوم ها، مصرف بی رویه منابع تجدید ناپذیر، آلودگی آب های سطحی و زیر زمینی، بیابانزایی، آلودگی هوای شهرها و غیره ازجمله این مشکلات هستند. وظیفه نظارت، پایش، حفاظت و بهسازی محیط زیست بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.

درواقع مهم ترین وظیفه این سازمان، تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی کشور (حفاظت از محیط زیست و تضمین بهره مندی صحیح و مستمر از آن) از طریق حفاظت از اکوسیستم های طبیعی کشور، ترمیم اثرات سوء گذشته در محیط زیست، پیشگیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط زیست، ارزیابی ظرفیت قابل تحمل محیط در جهت بهره وری معقول و مستمر از منابع، برخورد فعال با زمینه های بحرانی مسائل محیط زیستی منطقه ای با استفاده از همکاری کشورهای همجوار و همکاری بین المللی، تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست محیطی و ... تشکیل شده است که حوزه های اجرایی پرچالش و بسیار دشوار حاکمیتی، به ویژه در خصوص کنترل آلودگی ها (هوا و آب)، پسماندها و حفاظت حیات وحش محسوب می گردد.

لزوم توجه به اجرای سیاست ها و اقدامات حفاظتی و حمایت از منابع محیط زیستی و ایجاد عزم جدی و همه جانبه در میان سازمان ها و نهادهای دولتی، غیردولتی، جوامع و بهره برداران نیز همانند دیگر کشورها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. به این منظور و در راستای اهداف سند تحول دولت مردمی و برای تحقق ارتقای شاخص عملکرد زیست محیطی کشور، افزایش سهم اقتصاد سبز با افزایش میزان کارآفرینی مشاغل سبز در سبد اشتغال کشور، تعادل بخشی به منابع آب زیرزمینی و ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آن برای افزایش تراز آب های زیرزمینی، کاهش فرسایش خاک کشور برای رسیدن به میانگین جهانی، بهبود کیفیت هوای شهرها و افزایش تعداد روزهای هوای پاک و سالم در شهرهای کشور و کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ا ی، افزایش سطح جنگل ها و جمعیت حیات وحش و احیای ذخایر ژنتیکی و زیستی در قالب قانون بودجه سنواتی از محل منابع عمومی دولت، اعتباراتی به سازمان حفاظت محیط زیست و واحدهای تابعه آن (پژوهشکده حفاظت محیط زیست و توسعه پایدار و دانشکده محیط زیست)، اختصاص می یابد. ماهیت این منابع به صورت اعتبارات هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای است که به ترتیب در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ مبلغ ۲۲۳۱۳ میلیارد ریال (با حدود ۲۸ درصد رشد در مقایسه با سال ۱۴۰۱) هزینه ای و مبلغ ۱۱۵۳۰ میلیارد ریال (با بالغ بر ۶۷ درصد رشد نسبت به مصوب سال ۱۴۰۱) تملک دارایی های سرمایه ای پیش بینی شد.

از نکات برجسته در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- افزایش ۱۰۳ درصدی در اعتبار برنامه «پایش و مدیریت آلاینده های محیط زیست» و افزایش ۹۷ درصدی در برنامه «آموزش، توانمندسازی و ارتقای مشارکت های مردمی در حفظ و بهسازی محیط زیست»

- پیش بینی اعتبار مجوز جذب و به کارگیری ایثارگران و محیط بانان برای تعداد ۸۰۸ نفر شامل ۵۰۸ نفر ایثارگر و ۳۰۰ نفر محیط بان

- انتقال ردیف متفرقه ۷۸-۵۵۰۰۰۰ با عنوان «حفاظت از مناطق تحت مدیریت و حمایت از محیط بانان» از ردیف های متفرقه موردی (موقت) جدول (۹) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ با اعتبار ۳۶۰ میلیارد ریال به ردیف اصلی ذیل جدول (۷) لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ در جهت حمایت از محیط بانان

- افزایش بالغ بر ۵۳۵ درصدی در اعتبار ردیف های متفرقه مندرج در جدول (۱-۷) مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست، اعم از ردیف های درآمد- هزینه و سایر

- افزایش اعتبار ردیف های «جرائم و خسارات زیست محیطی» و «موضوع ماده (۱۲) آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند» متناسب با میزان تحقق منابع درآمدی سال جاری و پیش بینی های انجام شده برای افزایش این منابع در سال آتی، به ترتیب با رشد حدود ۹۵۰ و ۷۰۰ درصدی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲