راهبرد هندوستان نوین؛ بخش اول: پیشران ها

یکی از تلاش‌های لازم در آستانه تهیه برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه کشور، انجام مطالعات و تهیه اسناد پشتیبان برنامه است. بررسی تجربیات دیگر کشورها در این زمینه نیز یکی از این مطالعات است. کشورهایی مانند هند، چین و ترکیه سابقه تجربه برنامه‌ریزی مشابه با ایران را دارند. هند کشوری است که سابقه تجربه برنامه‌ریزی پنج‌ساله توسعه آن به‌ اندازه ایران است. این کشور دوازده برنامه توسعه را به پایان برده و اکنون در حال اجرای برنامه سیزدهم به شکل نوین است. ما هم تجربه تهیه پنج برنامه توسعه را قبل از انقلاب اسلامی داشته‌ایم و بعد از انقلاب هم شش برنامه توسعه را به اجرا درآورده‌ایم و اکنون در آستانه تهیه برنامه هفتم توسعه هستیم.

در این گزارش برگردان فارسی بخش اول سند سیزدهمین برنامه کشور هند با عنوان «راهبرد ساخت هند جدید @ ۷۵»[۱] ارائه شده است. با توجه ‌به شرایط زمانی که هند در آن قرار دارد، مسئولین این کشور بر اساس مطالعات انجام شده از وضعیت گذشته و واقعیت‌های موجود، آینده آرمانی پیش رو را به گونه‌ای ترسیم کرده‌اند که نتیجه آن در سند مذکور آورده شده است.

در سند راهبرد ساخت هند جدید چهار مضمون مشتمل بر ۴۱ محور مورد تاکید قرار گرفته است: الف- پیشران‌ها؛ ب- زیرساخت‌ها؛ ج- موضوعات شمول عمومی؛ و د- حکمرانی. در این سند هریک از محورها از چهار منظر مورد بررسی تفصیلی قرار گرفته است: ۱- اهداف؛ ۲- وضعیت موجود؛ ۳- محدودیت‌ها؛ و ۴- رویکردهای پیش‌رو و سیاست‌ها.

این سند توسط اندیشکده‌ای به نام NITI Aayog که عملا یک اتاق فکر در دولت هند است، جایگزین نهاد برنامه‌ریزی هند به اسم کمیسیون برنامه‌ریزی هند شده است، نهادی که بالغ بر ۶۵ سال در زمینه تهیه برنامه پنج‌ساله توسعه در هند نقش اول را ایفا می‌کرده است.

این سند از نظر نحوه تنظیم و تدوین رویکرد و سیاست‌ها برای حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور از سلسله‌مراتب منطقی، منسجم و سازگاری برخوردار است. از این‌رو مطالعه آن برای دست‌اندرکاران تهیه برنامه هفتم توسعه کشور توصیه می‌شود. هدف از تهیه گزارش این است که در سند راهبردی هند جدید به چه زوایا یا موضوعات توجه شده و در چه قالبی ارائه گردیده است و از محتوای آن، چه ایده‌هایی را می‌توان برای جهت‌گیری راهبردها، رویکردها و سیاست‌های برنامه هفتم توسعه کشور مطرح کرد.

این گزارش با معرفی کوتاه از اندیشکده NITI Aayog شروع می‌شود و بعد از آن مقدمه‌ای از یک مقام عالی‌رتبه هندی در خصوص سند مذکور ارائه و سپس مبحث اصلی گزارش در خصوص پیشران‌های توسعه در هند دنبال می‌شود.