زمین شناسی، کانی سازی و ژئوشیمی منطقه اکتشافی فیروزکوه، شمال شرق تربت جام

منطقه­ی پی­جویی فیروزکوه در ۳۵ کیلومتری شمال شرق تربت جام و در استان خراسان رضوی واقع شده است. زمین­شناسی منطقه شامل سنگ­های دگرگون شده سازند میانکوهی است که توده­های نفوذی با ترکیب مونزوگرانیت تا دیوریت در آن نفوذ کرده­اند. دامنه­ی پذیرفتاری مغناطیسی توده­ها از صفر تا  SI۵-۱۰×۴۳ بوده و به گرانیتوئیدهای احیایی سری ایلمنیت وابسته است. این توده­ها در برخی نقاط تحت تاثیر دگرسانی­های سرسیتیک، سیلیسی و پروپلیتیک قرار گرفته­اند. ژئوشیمی توده­های نفوذی، نشان می­دهد که آن­ توده­ها از متاآلومینوس تا پرآلومینوس متغیرند و در گستره­ی پتاسیم متوسط تا بالا و گاه شوشونیتی قرار می­گیرند. موقعیت زمین­ساختی توده­ها از قبل از برخورد قاره­ها تا بالاآمدگی پس از آن در حال تغییر بوده است. کانی­سازی کنترل گسلی داشته و در مرز توده­های نفوذی با سنگ­های دگرگون­شده و یا داخل واحد دگرگونی تشکیل شده است.کانی­سازی اولیه شامل طلا، آرسنوپیریت، پیریت، کالکوپیریت و پیروتیت و کانی­سازی ثانویه شامل کوولیت، هماتیت و گوتیت است. پی­جویی­های ژئوشیمیایی به روش خرده­سنگی، بیهنجاری­هایی از عناصرطلا (تا ppb۸۹۴۲)، آرسنیک (تا ppm ۷۴۵۰۰)، مس (تا ppm۳۵۷)، روی (تا ppm۹۷) و سرب (تا ppm۴۵) وابسته به کانی­سازی رگه­ای را در نمونه­های سطحی منطقه نشان می­دهد. ژئوشیمی گمانه­ها نشان ­دهنده­ی بیشترین طلا (ppb ۳۰۷۳۲) و بیشترین مس (ppm ۳۲۰۰) در گمانه­ی OBH-۷ و بیشترین میزان آرسنیک (ppm ۹۸۶۷۰) و تنگستن (ppm ۱۳۳) در گمانه­یOBH-۲  است. طلا تقریبا در همه­ی نمونه­ها همبستگی مثبتی با آرسنیک دارد و بیشتر در قالب کانی آرسنوپیریت و کمتر به صورت آزاد و یا در قالب کانی­های پیروتیت و پیریت قرار دارد. با توجه به ماهیت احیایی توده­های نفوذی سری ایلمنیت، مجموعه کانی­سازی احیایی (آرسنوپیریت و پیروتیت) منطقه، نوع و گسترش دگرسان­­ها، شکل و حالت کانی­سازی و مقدار بالای طلا، مس، آرسنیک و تنگستن، این منطقه می­تواند بخشی از یک سیستم طلای وابسته به توده­های نفوذی احیایی باشد که احتیاج به بررسی­های بیشتر دارد.

کلیدواژه ها:

Firouzkuh ، reduced granitoids ، gold and arsenic ، reduced intrusion-related gold system. ، فیروزکوه ، گرانیتوئیدهای احیایی ، طلا و آرسنیک ، سیستم طلای وابسته به توده های نفوذی احیایی.