نگرشی نو به اجتهاد در برابر نص و چالشهای آن

شکی نیست که در مواجهه با ظواهر متون دینی ، ممکن است برداشت و اجتهاد متفاوت باشد با علم به اینکه این ظواهر هستند که مجرای اصلی اجتهاد می باشند . سخن این است که آیا مجتهد می تواند در مواجهه با نصوص دینی هم اجتهاد کند ؟ یعنی با چیدن ادله فقهی به نظر و اجتهادی بر خلاف مدلول برسد و به عبارت دیگر آیا اجتهاد در برابر نص جایز است ؟شاید بتوان از خلال یافته ها ، به رهیافتی جدید نائل شد و آن اینکه بجای عبارت رعب برانگیز و دور از احتیاطی همچون (( اجتهاد در نص )) ، از جملات دیگری چون اجتهاد در تفسیر نص و یا تاثیر زمان و مکان و واقعیت های اجتماعی در برداشت های فقهی و ... نمود .در این نوشتار تلاش کرده ایم در ابتدا مفاهیم " اجتهاد " ، "نص " و " تقابل " و ثمره عملی اعتقاد به صحت یا بطلان اجتهاد در مقابل نص را در حد توان بررسی و تبیین نموده و متعاقبا نظرات فقهای اهل سنت و امامیه در رد و مخالفت با آن و دلایل مخالفتشان را در حد وسع نوشتار تشریح نماییم . در خاتمه این مقاله نیز مبحث زمان و مکان و تاثیر آن در اجتهاد و هکذا اهمیت موضوع شناسی و تاثیر تغییر موضوع در حکم و اجتهاد بررسی گردیده است .

کلیدواژه ها:

اجتهاد ، نص ، ظواهر ، مخالفت با نص