ارزیابی کیفیت چاپ مقالات کارآزمایی بالینی چاپ شده در مجله طب نظامی، طی سالهای ۹۴-۷۸

زمینه و هدف: کار آزمایی های بالینی ابزار های مهمی در تصمیم گیری مراقبت های بهداشتی مبتنی بر شواهد هستند. بنابراین مهم است با کیفیت بالاتری طراحی و گزاش شوند. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت چاپ کارآزمایی بالینی چاپ شده در مجله طب نظامی و بررسی روند تغییرات کیفیت گزارش بر روی زمان است. روش ها: این مطالعه یک ارزیابی مجله محور است. تمامی کارآزمایی های بالینی که بر روی انسان انجام شده و دارای گروه کنترل بوده و بین سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۴ در مجله طب نظامی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) به چاپ رسیده اند، در این ارزیابی مورد بررسی قرار گرفت. برای مقالات مورد ارزیابی اطلاعاتی (توصیفی) از قبیل سال چاپ، دانشگاه، تعداد و جنسیت نمونه ها، حیطه بیماران مورد بررسی، نوع پیامد، نوع مداخله و گروه مقایسه و تاییدیه اخلاقی دانشگاه مورد نظر، استخراج شد، همچنین کیفیت هر کارآزمایی بالینی توسط یک ارزیاب به وسیله دو ابزار Consort ۲۰۱۰ و مقیاس Jadad بررسی شد. در این مطالعه علاوه بر بررسی آیتم ها به صورت جداگانه، نمره کلی چک لیست (Consort ۲۰۱۰) و مقیاس (Jadad) در طول زمان (بین سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۴) نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: بین سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۴ با توجه به معیارهای مطالعه (گروه کنترل داشته باشد، مطالعه بر روی انسان صورت گرفته باشد) در نهایت ۳۶ مطالعه کارآزمایی بالینی کنترل دار در مجله طب نظامی به چاپ رسیده است که در ۱/۶۱ % از آنها محققین دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) به عنوان نویسنده اول یا مسئول بوده اند. پارامترهای سنجش سطح سلامت جسمی، میزان اگاهی و مهارت و آمادگی، درد، سلامت روانی و اجتماعی به ترتیب ۸/۶۳ %، %۲۵، ۶/۵ % و ۶/۵ % و مداخلات پوشش و لباس، درمان های دارویی، درمان های غیره دارویی، آموزش، تمرینات ورزشی و سایر نیز به ترتیب در %۱/۱۱، %۲۵، %۱/۱۱، %۸/۲۷، %۴/۱۹ و %۶/۵ از مطالعات را تشکیل داده اند. مطابق با چک لیست (Consort) بهترین گزارش دهی مربوط به ذکر توضیح کامل مقیاس های از پیش مشخص شده برای پیامد های اولیه و ثانویه مطالعه، شامل اینکه چگونه و در چه موقع مورد ارزیابی قرار گرفته اند (۶a) بوده و برای بررسی روند Consort و Jadad سالها را به ۴ دسته تقسیم نمودیم: ۱۳۸۴ و ماقبل آن، ۱۳۸۵ تا  ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴. شاخص Consort تغییرات خاصی نداشته است. بهبود یا افت آنچنانی نداشته است. میانگین امتیاز کارآزمایی های بالینی مطابق با مقیاس Jadad ۱۲/۱+۷۸/۱ (۵۵/۳۵ % از ماکزیمم امتیاز کل ممکن مقیاس) را بدست آورده اند. مطابق دسته بندی سال ها، شاخص Jadad تغییرات خاصی نداشته است. بهبود یا افت آنچنانی نداشته است. نتیجه گیری: برخی از نقاط ضعف در گزارش دهی از جمله روش تصادفی سازی و کورسازی و ثبت کارآزمایی بالینی می تواند به وسیله استفاده از ابزار استاندارد گزارش دهی در فرایند ساب میت و داوری (از جمله Consort و Jadad) و همچنین برگزاری دوره های آموزشی توسط سردبیران مجله برای محققین و استفاده از مشورت متخصصین متدولوژی بهبود یابد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی کیفیت چاپ ، کارآزمایی بالینی تصادفی شده ، مقیاس Jadad ، چک لیست CONSORT