ابزارانگاری در علم، راهکاری برای تعارض زدایی میان علم و دین

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 125

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPHT-13-1_003

تاریخ نمایه سازی: 5 شهریور 1402

چکیده مقاله:

ابزارانگاری در علم به دیدگاهی اشاره دارد که نظریه های علمی را چیزی جز ابزاری برای پیش بینی نمی داند. برخی رد پای این دیدگاه را در آثار افلاطون و ارسطو جست وجو کرده اند؛ اما غالبا پیشگامان این نظریه را کشیشانی می دانند که برای دفاع از آموزه های دینی، به اندیشه فرضیه انگاری گزاره های علمی روی آوردند. جرج بارکلی و پی یر دوهم را می توان از مدافعان این دیدگاه به شمار آورد. بیشتر ابزارانگاران جدید تنها در واژه های نظری (ترم های تئوریک) این رویکرد را برمی گزینند و قانون های علمی را ابزاری نمی دانند. ابزارانگاری با بسیاری دیگر از مکاتب علمی فلسفی (مانند پوزیتیویسم، قراردادگرایی، پراگماتیسم و مکتب تحلیل زبانی) پیوند نزدیکی دارد و میان آنها دادوستد هایی برقرار است. برخی با تمسک به این نظریه، تعارض ظاهری میان علم و دین را به این گونه بر طرف می کنند که گزاره های علمی (برخلاف آموزه های دینی) اساسا از واقعیتی حکایت نمی کنند.

کلیدواژه ها:

ابزارانگاری ، ترم های تئوریک ، تعارض علم و دین

نویسندگان

حسن یوسفیان

دانشیار گروه کلام و فلسفه دین موسسه امام خمینی (ره)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) فارسیباربور، ایان (۱۳۶۲). علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، ...
  • بارکلی، جرج (۱۳۷۵). رساله در اصول علم انسانی و سه ...
  • پوپر، کارل ریموند (۱۳۶۸). حدس ها و ابطال ها، ترجمه ...
  • پوپر، کارل ریموند (۱۳۷۰). منطق اکتشاف علمی، ترجمه احمد آرام، ...
  • پوپر، کارل ریموند (۱۳۷۲). واقعیگری و هدف علم، ترجمه احمد ...
  • جیمز، ویلیام (۱۳۷۰). پراگماتیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران، انتشارات و ...
  • سروش، عبدالکریم (۱۳۷۵). علم چیست، فلسفه چیست؟، تهران، انتشارات صراط، ...
  • سروش، عبدالکریم (۱۳۷۹). درس هایی در فلسفه علم الاجتماع، تهران، ...
  • سروش، عبدالکریم (بی تا). علم و دین (جزوه درسی) ...
  • علیزمانی، امیر عباس (۱۳۷۷). دین و علوم تجربی تعارض ها ...
  • کاپلستون، فردریک (۱۳۷۰). تاریخ فلسفه، ج ۵ (فیلسوفان انگلیسی از ...
  • کارناپ، رودلف (۱۳۷۳). مقدمه ای بر فلسفه علم، ترجمه یوسف ...
  • کوستلر، آرتور (۱۳۶۱). خوابگردها، ترجمه منوچهر روحانی، تهران، شرکت سهامی ...
  • گلشنی، مهدی (۱۳۶۹). دیدگاه های فلسفی فیزیکدانان معاصر، تهران، امیرکبیر ...
  • ملکیان، مصطفی (۱۳۷۷). تاریخ فلسفه غرب، قم، دفتر همکاری حوزه ...
  • هسه، ماری (۱۳۷۲). «قانون ها و تئوری ها» در: علم ...
  • ب) عربیالایجی، القاضی عضدالدین عبدالرحمان بن احمد (بی تا). المواقف ...
  • Alexander, Peter (۱۹۷۲), "Conventionalism" in: Paul Edwards (ed.), The Encyclopedia ...
  • Barbour, Ian (۱۹۹۰), Religion in an Age of Science, New ...
  • Berkeley, George (۱۹۹۳), Philosophical Works, edited by Michael Ayers, London: ...
  • Bunnin, Nicholas & Jiyuan Yu (۲۰۰۴), The Blackwell Dictionary of ...
  • Bynum, William & others (۱۹۸۸), Dictionary of the History of ...
  • Duhem, Pierre (۱۹۶۹), To Save the Phenomena - an Essay ...
  • Duhem, Pierre (۱۹۹۱), The Aim and Structure of Physical Theory, ...
  • Godfrey-Smith, Peter (۲۰۰۳), Theory and Reality - an Introduction to ...
  • Hacking, Ian (۱۹۹۴), Representing and Intervening - Introductory topics in ...
  • Harré, Rom (۱۹۹۲), The philosophies of science, Oxford & New ...
  • Hughes, M. (۲۰۰۱), "Berkeley" in: W. H. Newton-smith (ed.), A ...
  • Kukla, André (۱۹۹۸), Studies in Scientific Realism, New York & ...
  • Lakatos, Imre (۱۹۹۳), The Methodology of Scientific Research Programmes, Cambridge: ...
  • Misak, Cheryl (۲۰۰۱), "Peirce" in: W. H. Newton-smith (ed.), A ...
  • Papineau, David (۲۰۰۳), "Philosophy of Science" in: Nicholas Bunnin and ...
  • Psillos, Stathis (۱۹۹۹), Scientific Realism - How science tracks truth, ...
  • Psillos, Stathis (۲۰۰۹), Knowing the Structure of Nature - Essays ...
  • Rescher, Nicholas (۲۰۱۰), Reality and Its Appearance, New York & ...
  • Scheffler, Israel (۲۰۰۹), Worlds Of Truth - A Philosophy of ...
  • ج) انگلیسیStanford, P. Kyle (۲۰۰۶), Exceeding Our Grasp: Science, History, ...
  • نمایش کامل مراجع