ام القری و اندیشه‎ی منطقه گرایی

یک فضا و گستره‎ی جغرافیایی را که مشتمل بر حداکثر میزان تشابه، تجانس و یکپارچگی از نظر عوامل و پدیده های طبیعی یا انسانی باشد، «منطقه‎ی جغرافیایی» می گویند. مفهوم منطقه در جغرافیای سیاسی دارای اهمیت فراوان بوده و به مجموعه ای از کشورها که دارای بیش‎ترین عوامل مشابه و پیونددهنده‎ی طبیعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی باشند، گفته می شود؛ به‎گونه‎ای که این عوامل پیونددهنده‎ بتوانند آن منطقه را از سایر محیط ها و مناطق متمایز نمایند. در مقاله‎ی حاضر ضمن ملاحظه‎ی ویژگی‎های جغرافیایی مفهوم «ام القری» که مفهومی قرآنی و اسلامی به‎شمار می رود، تلاش شده است تا این مفهوم بر معنای منطقه و نظام منطقه ای در جغرافیای سیاسی تطبیق داده شده و به منزله‎ی یک چارچوب منطقه گرایی و نظام منطقه ای با شاخصه های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قلمداد گردد. بنابراین، روش تحقیق در این مقاله، توصیفی و تحلیل از نوع کیفی بوده و به شیوه‎ی مطالعه‎ی کتابخانه‎ای از کتب، نشریات و مقالات تخصصی استفاده شده است. سوال تحقیق عبارت است از این‎که «آیا می توان ام القری را به‎عنوان الگو و مبنای منطقه گرایی قلمداد کرد؟» و فرضیه‎ی تحقیق نیز با عنایت به ویژگی‎های جغرافیایی، ام القرای اسلامی می‎تواند به مثابه یک نظام و مبنای همگرایی منطقه ای به‎شمار آید.

کلیدواژه ها:

منطقه ، نظام منطقه ای ، منطقه گرایی ، جغرافیای سیاسی ، ام القری