بررسی تاثیرعمق اختلاط برکیفیت زه آب خروجی از زهکش در اراضی با آب زیرزمینی کم عمق و شور

دفع زه آب خروجی از زهکش با شوری بالا و اثر مخرب آن بر محیط زیست همواره به صورت یکی از چالش های اساسی در طرح های زهکشی و مسائل زیست‍محیطی در کشور مطرح می باشد. بنابراین بایستی با تجزیه و تحلیل شبکه جریان و تعیین مسیرهای واقعی خطوط جریان آب و املاح به سمت زهکش سعی درکاهش حجم  زه آب  تولیدی و بهبود کیفیت آن نمود. در این تحقیق به منظور تعیین عمق اختلاط و بررسی عوامل موثر بر آن به عنوان پارامتر موثر بر شوری  زه آب  خروجی، از یک مدل فیزیکی از جنس پلاکسی‍گلاس استفاده شد. عمق اختلاط، دورترین خط جریان در زیر محل نصب لوله زهکش می‍باشد. برای انجام آزمایش ها ابتدا به آب داخل منبع آب‍ زیرزمینی در مدل فیزیکی، پرمنگنات پتاسیم و NaCl اضافه شد تا EC آب به ۲۰ دسی‍زیمنس بر متر برسد. با تغییر در دبی ورودی و اعمال سطح ایستابی‍های مختلف، تغییرات عمق اختلاط با عکس برداری اندازه‍گیری وثبت شد. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش دبی آب‍آبیاری وارتفاع سطح ایستابی عمق اختلاط افزایش یافته و باعث افزایش شوری زه آب  خروجی می ‍شود. به عنوان نمونه وقتی سطح ایستابی از ۸ سانتیمتر به ۲۳ سانتیمتر افزایش می یابد مقدار نمک خروجی در حدود ۸۰ درصد افزایش می‍یابد. در مرحله بعد به منظور اعتبار سنجی مدل با استفاده از داده های صحرایی اندازه ‍گیری شده در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر واحد امیر‍کبیر خوزستان مقایسه بین شوری پیش بینی شده توسط مدل و شوری اندازه گیری شده صورت گرفت. نتایج تاثیرعمق اختلاط را بر شوری زه آب  خروجی از زهکش نشان می‍ داد.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، شوری زه آب ، عمق اختلاط ، سطح ایستابی