تاثیر منازعات هویتی در جهان اسلام برانحراف بیداری اسلامی

درچند سده اخیر در جهان اسلام مبارزات بیداری اسلامی در برهه ­های مختلف زمانی توسط اصلاح­ گرایان و ملت­ های مسلمان منجر به وقوع جنبش ­ها و حرکت­ های عظیمی شده است. وقوع بیداری اسلامی از اواخر سال ۲۰۱۰ که نقطه آغاز آن کشور تونس و سرنگونی نظام دیکتاتوری آن زین­ العابدین بن علی بود سبب شد که بسیاری از نظام­ های سیاسی دیکتاتوری عرب در جهان اسلام به صورت دومینو­وار دستخوش دگرگونی و فروپاشی شوند. در بعضی از کشورها این قیام­ ها با سرکوب خشونت­ بار نظام­ های سیاسی همراه گردید و در بعضی دیگر از کشورها با وجود مهیابودن شرایط برای به نتیجه رسیدن مطلوب این قیام ­ها این جنبش­ ها به هدف غایی خود که همانا تغییر به نفع ملت­ ها و حاکم­ شدن نظام ­های مردم­سالار بود منجر نگردید. یکی از دلایل ناکامی بیداری اسلامی، منازعات و واگرایی ­های هویتی است که ریشه آن به مسائل تاریخی و جامعه شناسانه در جهان اسلام برمی ­گردد. پژوهش پیش­رو با رویکرد توصیفی-تحلیلی در نظر دارد به این پرسش ­ها پاسخ دهد که ریشه منازعات و واگرایی­ های هویتی در جهان اسلام از منظر جامعه­ شناسی تاریخی چیست و چگونه این منازعات بر انحراف بیداری اسلامی در یک دهه اخیر در جهان اسلام تاثیرگذار بوده است. فرضیه پژوهش این است که قرائت های متحجرانه از دین و رشد افراط گرایی دینی، قومیت و فرقه گرایی عربی، نفوذ اندیشه های بیگانه در جهان اسلام و رشد تفکرات التقاطی، ضعف عقلانیت در ایجاد یک هویت مشترک دینی و وجود تعارض در میان وفاداری های ملی و دینی از مهم ترین ریشه ها و عوامل تاثیرگذار در منازعات هویتی و انحراف در بیداری اسلامی به شمار می روند.

کلیدواژه ها:

جهان اسلام ، منازعات هویتی ، بیداری اسلامی ، افراط گرایی دینی ، قومیت و فرقه گرایی عربی