علی (علیه السلام) و تحلیل شخصیت رفتاری متولیان جمل در نهج البلاغه

حضرت علی (علیه السلام) به عنوان یک حاکم شرعی، انسانی توانمند در تحلیل مسائل، آگاه به علوم متعدد در عرصه های انسان و هوشمند در پیش بینی حوادث آینده، عاملان و متولیان جریانات دوران خود و حتی پس از آنرا از باب نمونه در نهج البلاغه، بررسی و ارزیابی کردهاند. نوشتار حاضر این ویژگیها را درباره متولیان جنگ جمل -به عنوان اولین و مهمترین چالش حکومتی حضرت، نخستین نبرد شکل گرفته در بین مسلمانان، سابقه و منزلت چشمگیر طلحه، زبیر و عایشه و نیز جنگ و کشتار دو گروه از موحدان، در این کتاب پیگیری کرده است. با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، دو نتیجه کلی از این بررسیها بدست آمد: -۱ علل و عوامل شکل گیری جریان، -۲ آثار و نتایج مترتب بر آن. ریشه های اصلی جریان بر پایه سردمداران، خصوصیات و ویژگیهای فردی آنان و نیز چگونگی تاثیر این ویژگیها در افراد و جامعه آن روز مسلمانان است. در نگاه تیزبین حضرت، عامل اصلی در ویژگیهای این افراد در بی آگاهی، بی تدبیری و مشکلات اخلاقی این گروه نهفته است و آثار و نتایج بدست آمده نیز عبارتند از: -۱ هرج و مرج اجتماعی در همه ابعاد که شامل شورش مردم، سوق دهی جامعه به نفع خود، بیعت شکنی خود و دیگران، ایجاد شک و شبهه، قتل و غارتگری توسط آنان و نیز نفاق افکنی شد. -۲ ایجاد زمینه مناسب برای سوء استفاده دشمنان و -۳ بی حرمتی به ناموس رسول الله (صلی الله علیه و آله) که با فاصله کمی از رحلت ایشان صورت گرفت.

کلیدواژه ها:

اصحاب جمل ، تحلیل علوی ، شخصیت رفتاری ، نهج البلاغه.