تحلیل روند و مشخصه های بارش بر منابع آب کشاورزی در استان لرستان

زمینه و هدف: تحلیل رویدادهای هیدرولوژیکی یکی از مولفه های مهم ارزیابی مدیریت منابع و مصارف آب به شمار می روند. مقدار مصرف آب به طور مستقیم به پدیده های اقلیمی در یک منطقه بستگی دارد. بارندگی از یکی از شاخص های مهم تغییر اقلیم به شمار می رود که در تحلیل احتمالاتی پدیده های هیدرولوژیکی موردتوجه محققان قرار گرفته است. این تحقیق با هدف ارزیابی تحلیل روند و برآورد دوره بازگشت بارندگی در مدیریت منابع آب استان لرستان با استفاده از روش من-کندال اصلاح شده و مدل سازی احتمالاتی دومتغیره انجام گرفته است. روش پژوهش: محدوده مورد مطالعه استان لرستان واقع در بخش غربی ایران است. برای دستیابی به این هدف، سری های زمانی اطلاعات بارندگی برای دوره آماری ۳۵ ساله از ۱۳۶۵ تا ۱۴۰۰ گردآوری شد. به منظور تحلیل روند بارش در استان از آزمون ناپارامتریک من-کندال اصلاح شده استفاده گردید. هم چنین برای تعیین دوره بازگشت دومتغیره مدت و ارتفاع بارش از توابع مفصل ارشمیدسی استفاده شد.  یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد که اکثر نقاط استان لرستان ارتفاع بارندگی در دوره بازگشت ۱۰ ساله کمتر از ۵۰ میلی متر در روز است. این مقدار بارندگی به طور متوسط بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب کشاورزی را برای هشت شهرستان تامین خواهد کرد. نورآباد و الشتر به ترتیب بیش ترین و کم ترین مقادیر پیش بینی شده آب را در ۱۰ سال آینده داشته اند. علاوه بر این مقایسه روند بارش ها نشان داد که در سطح اطمینان ۵ درصد روند کاهشی و افزایشی معنی داری وجود نداشته است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد اگرچه روند کاهشی یا افزایشی معنی دار با استفاده از روش من-کندال در شهرستان های استان لرستان شناسایی نشده است اما دوره بازگشت بارندگی نشان دهنده کاهش منابع آب در دسترس برای کشاورزی است. برنامه ریزی بر اساس توابع توزیع دومتغیره نشان داد که مدت بارندگی می تواند نقش تعیین کننده ای در محاسبه دوره بازگشت داشته باشد.

کلیدواژه ها:

روش من-کندال ، تحلیل هیدرولوژیکی ، توابع مفصل ، آزمون ناپارامتریک