بررسی تاثیر کاهش فعالیت ها و ترددها در زمان شیوع کرونا بر تغییراتزمانی-مکانی دی اکسید نیتروژن با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل ۵ در آذربایجان شرقی

آلودگی هوا یکی از چالش های مهم دنیای امروز، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، به شمار می آید. لذا پایش و کنترل میزان آلاینده هایی که سلامت انسان ها را به مخاطره انداخته اند، امری ضروری می باشد. در سال های اخیر، داده های سنجش از دوری مربوط به سنجنده تروپومی ماهواره سنتینل ۵، به عنوان یک منبع غنی و بروز اطلاعات، جهت پایش و بررسی تغییرات زمانی-مکانی آلاینده های هوا مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه از سامانه گوگل ارث انجین برای دستیابی به محصولات سنجنده تروپومی جهت بررسی میزان آلاینده دی اکسید نیتروژن در استان آذربایجان شرقی استفاده شد. ابتدا برای بررسی روند کلی تغییرات، نقشه های پراکندگی مکانی آلاینده مذکور در چهار سال متوالی (۱۴۰۰- ۱۳۹۷) تولید گردید. در ادامه، تاثیر کاهش فعالیت ها و تردد خودروها بر میزان غلظت این آلاینده، در زمان شیوع ویروس کووید-۱۹، مورد بررسی قرار گرفت و نقشه های پراکندگی دی اکسید نیتروژن در بازه های زمانی مختلف تهیه و مقایسه شدند. همچنین جهت بررسی تاثیر بازگشایی مدارس و دانشگاه ها بعد از کنترل کرونا، نقشه های پراکندگی مکانی آلاینده برای نیمه دوم فروردین ماه سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان NO۲ در مرکز استان، در کلیه بازه های زمانی بیشتر از دیگر شهرها بوده و تعطیلی دو هفته ای در آذرماه ۱۳۹۹ بیشترین تاثیر را در کاهش این آلاینده داشته؛ بطوریکه میزان آن در تبریز بیش از ۵۰ درصد کمتر شده است. همچنین براساس نتایج مربوط به بررسی سالانه، میانگین آلاینده مذکور هم در کل استان و هم در تبریز در سال ۱۳۹۹ از سایر سال ها کمتر بوده و بازگشایی مراکز آموزشی نیز باعث افزایش NO۲ گردیده است.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، دی اکسید نیتروژن ، کووید-۱۹ ، سنتینل ۵ ، آذربایجان شرقی ، تردد خودروها