نقش خدمات و کارکردهای کتابخانه های عمومی در توسعه اقتصادی جامعه

هدف: هدف این پژوهش کشف نقش خدمات و کارکردها کتابخانه­های عمومی در توسعه اقتصادی جامعه از دیدگاه کتابداران و مدیران کتابخانه­های عمومی بود.روش شناسی­: پژوهش حاضر از نوع طرح های پژوهش کمی است و به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را  مدیران و کتابداران کتابخانه­های عمومی مراکز استان که تجربه و تخصص کافی در حوزه کتابخانه­های عمومی داشتند، تشکیل می دهند. جامعه آماری ۱۹۰۰ نفر برآورد شد که با استفاده از فرمول نمونه­گیری کوکران ۳۱۹ نفر به عنوان نمونه مشخص شدند. جهت گردآوری داده­ها از ابزار  پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای سنجش روایی و پایایی پرسشنامه، از روایی محتوایی و همچنین برای تعیین پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد، ضریب آلفای کرونباخ برای همه مولفه­ها و کل پرسشنامه بیش از ۸۰/۰ به دست آمده که حاکی از پایایی قابل قبول پرسشنامه مذکور بود. تمامی روند تجزیه وتحلیل داده­های پژوهش حاضر در نرم­افزارهای آماری SPSS و معادلات ساختاری PLS Smart انجام گرفت.یافته­ها: یافته­های پژوهش حاضر مشخص نمودند که خدمات و کارکردهای کتابخانه­های عمومی از قبیل آموزش و پژوهش، اطلاعات و اطلاع رسانی، ایجاد تفریح و تفنن، برگزاری نمایشگاه، همایش و غیره و تشویق به مطالعه و تعالی بخشیدن به روح، بیش از ۴۰ درصد بر شاخص­های توسعه اقتصادی نقش موثر و مثبتی دارد. همچنین اعتباریابی مدل ساختاری پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، روایی همگرا، دقت پیش­بینی (R۲)، قدرت پیش بینی (Q۲) و شاخص نیکویی برازش (GOF) مدل پژوهش حاضر از اعتبار مناسبی برخوردار است.نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که ویژگی­ها و کارکردهای کتابخانه­های عمومی در ایران این ظرفیت و توانایی را دارند که نقش موثر و چشمگیری در توسعه اقتصادی جامعه داشته باشند و این مهم در کشورهای توسعه یافته به شکل موفقی اتفاق افتاده است. بااین حال، بخش دیگری از نتایج پژوهش که وضعیت کنونی کتابخانه­های عمومی در کشور را موردبررسی قرار داد، نشان داد که کتابخانه­های عمومی ایران در بحث اقتصادی نسبت به بحث فرهنگ و توسعه فرهنگی جامعه مهجور مانده اند. می­توان گفت که عدم توجه و استفاده از ظرفیت­های کتابخانه­های عمومی در حوزه اقتصادی یکی از دلایل کمرنگ بودن نقش کتابخانه­های عمومی در توسعه اقتصادی است.اصالت و ارزش: تاکنون پژوهش های بسیار اندکی با استفاده از معادلات ساختاری به بررسی تاثیر اقتصادی کتابخانه های عمومی در سطح جامعه پرداخته اند. بر مبنای این رویکرد متغیرهای تاثیرگذار بیشتری مورد بررسی قرار گرفته اند.

کلیدواژه ها:

کتابخانه های عمومی ، توسعه اقتصادی ، مدل ساختاری ، خدمات کتابخانه های عمومی ، کارکردهای کتابخانه های عمومی