بررسی تغییرات مقدار و توزیع بارش و دما در ایران و اثرات آن ها بر رخدادهای حدی

گرمایش جهانی در دهه های گذشته باعث تغییرات قابل ملاحظه ای در بارش و دما  از جمله  تغییر در میانگین و انحراف معیار این متغیر ها و تغییر در شدت و فراوانی رخدادهای حدی (سیل و خشکسالی) شده است. بررسی روند این دو متغیر با توجه به تاثیر آنها در مدیریت منابع آب، اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، در ۱۲ ایستگاه منتخب در اقلیم های مختلف ایران، تغییرات بارش و دمای متوسط ماهانه و سالانه برای دو دوره ۱۹۹۰-۱۹۶۱ و ۲۰۲۰-۱۹۹۱ بررسی شد. نتایج آزمون من-کندال نشان داد که در اکثر ایستگاه ها بارش در دوره اول روند افزایشی و در دوره دوم روند کاهشی داشته که البته در هر دو حالت روند تغییرات معنی دار نبوده است (Z<۱/۶۴۵). دمای هوا در هر دو دوره روند افزایشی داشته که در دوره دوم با سطح معنی داری بالاتر (Z>۲/۵۷۶) و شیب بیشتری نسبت به دوره اول افزایش یافته است. متوسط بارش سالانه در اکثر ایستگاه ها کاهش و متوسط سالانه دمای هوا در همه ایستگاه ها افزایش یافته است. توزیع بارش و دما نیز نشان داد که در برخی از ایستگاه ها احتمال وقوع بارش ها و رخدادهای حدی و دوره های گرم و سرد در دوره دوم نسبت به دوره اول افزایش داشته است. در برخی دیگر از ایستگاه ها احتمال وقوع خشکسالی ها بیشتر و احتمال وقوع بارش های سنگین کمتر شده است. این مسئله نشان می دهد که فعالیت توده های هوای موثر بر هر ایستگاه تحت تاثیر تغییر اقلیم می تواند تشدید یا تضعیف شود.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، رخداد حدی ، سیل ، خشکسالی ، منابع آب