مقایسه صندوق توسعه ملی ایران با صندوق های ثروت کشورهای منتخب

منابع حاصل از صادرات نفت و گاز بیشترین سهم از درآمدهای ارزی کشور است. سه خصوصیت بارز این درآمدها عبارت اند از ارزی بودن، تاثیر پذیری از قیمت های جهانی و ارتباط مستقیم با روابط خارجی موجب بروز مشکلاتی مانند نوسانات شدید درآمدی در دهه های گذشته شده است. وابستگی اقتصاد کشور و به ویژه بودجه ی دولت به این درآمدها باعث آسیب پذیری اقتصادی در برابر این نوسانات شده است. بررسی ها نشان می دهد مقاوم سازی اقتصادی در برابر این نوسانات از دو طریق امکان پذیر است: اول کاهش تاثیر نوسانات این درآمدها از طریق ایجاد سازوکارهای ثبات ساز و دوم کاهش وابستگی به این درآمدها از طریق تبدیل این ثروت های خدادادی به سبدی از سرمایه گذاری های مولد و گوناگون. تاسیس صندوق ثبات ساز به همراه ویرایش قاعده ی تقسیم درآمدهای نفتی می تواند با انتقال نوسانات درآمدهای نفتی از بودجه ی دولت به صندوق توسعه ملی، امکان پایداری سیاست های پولی و مالی را فراهم آورد، همچنین سرمایه گذاری درآمدهای نفتی در پروژه های با بازدهی بالا از طریق صندوق توسعه ملی می تواند امکان رشد سریع این صندوق را در بلند مدت فراهم آورد. در این صورت در آینده این زمینه فراهم می شود تا سود این صندوق میزان زیادی از بودجه ی دولت را تامین نماید که نتیجه ی آن تکیه کمتر بودجه سالانه به درآمدهای نفتی و آسیب پذیری کمتر از نوسانات آن در بلندمدت است. رشد و بازدهی بالای صندوق توسعه ملی در گرو استفاده از مدل های سرمایه گذاری بر مبنای مشارکت با سرمایه گذار خارجی در حوزه هایی است که با انتقال تکنولوژی، تسهیل صادرات و تامین مالی بنگاه های کشور از بازارهای مالی جهانی موجب افزایش ظرفیت جذب اقتصاد شود. در این راستا می توان از تجربیات کشورهایی همچون پادشاهی نروژ و عربستان سعودی استفاده نمود. پایان بخش مقاله پیشنهاداتی در باب بالابردن نظام حاکمیتی، استقرار نظام فرآیندهای حرفه ای مراحل چهارگانه ی سرمایه گذاری و پیاده سازی سیستم جامع مدیریت ریسک در صندوق توسعه را ارائه می نماید.

کلیدواژه ها:

صندوق ثروت ملی ، صندوق توسعه ملی ، صندوق ثبات ساز ، صندوق پس انداز ، درآمدهای نفتی ، نوسانات درآمدهای نفتی