مکان یابی مناسب جهت دفن بهداشتی زباله های شهری با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردی: شهر گنبد کاووس)

سابقه و هدف: یافتن محل مناسب برای دفن مواد زائد جامد، از ضروریات طرح های توسعه شهری است. شهر گنبد با جمعیتی معادل ۱۳۱۱۰۸ نفر روزانه ۱۲۰تن زباله تولید می کند. این میزان زباله در دو سایت موقت (در حریم رودخانه) و یک سایت دائم دفع می شود. نفوذ شیرابه و زباله به داخل آب زیرزمینی و رودخانه، سبب آلودگی و سایر مسائل زیست محیطی، ناشی از هر مکان یابی اشتباه می باشد. هدف این مطالعه مکان یابی محل دفن بهداشتی زباله شهرستان گنبد بر اساس ویژگی های ژئومورفولوژیک منطقه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. مواد و روش ها: در این پژوهش، ابتدا معیارهای مهم دخیل در مکان یابی دفع زباله براساس ویژگی های مورفولوژیکی منطقه شناسایی گردید داده های از جمله تصاویر ماهواره ای LandSAT ETM+، IRS، فتوموزاییک مکان مبنای Google Earth، نقشه های توپوگرافی، شیب، مدل رقومی ارتفاعی، عمق آب های زیرمینی، شبکه راه ها، شبکه هیدروگرافی، ژئومورفولوژی، زمین شناسی، نقشه خاک و داده های جهت باد، از جمله ضوابطی بودند که به عنوان ورودی به پایگاه داده مکان مبنای GIS انتقال داده شدند. در تحقیق حاضر از دو تکنولوژی (سنجش از دور و GIS ( به صورت توام استفاده شد. مدل منطق بولین در ابتدای تحلیل و درادامه مدل منطق فازی با توابع عضویت کاربر مبنا با دو متد WLC و OWA از جمله روش هایی بودند که در جهت حل مساله مکان یابی استفاده شدند. در نهایت مناطق مناسب در ارتباط با اهداف تحقیق که همانا تعیین محل های مناسب جهت دفن زباله های شهری می باشد به صورت رستر با اندازه پیکسل ۳۰*۳۰ متری تعیین گردیدند. در نهایت تعیین محل های مناسب جهت دفن زباله های شهری به صورت رستر با اندازه پیکسل ۳۰*۳۰ متری تعیین گردیدند. یافته ها: از طریق مطالعات میدانی، سه مکان دفن بهداشتی، جهت مقایسه و ارزیابی براساس وزن دهی پارامترها طبق متد روی هم گذاری انتخاب شد و در نهایت با مطالعات دقیق تر بر روی مکان های انتخاب شده و استخراج وزنهای مناسب بر روی هر یک، مکان های انتخاب شده به ترتیب اولویت برای دفن بهداشتی بر روی نقشه نشان دار مشخص گردید. هر سه محل انتخاب شده برای دفع زباله ارزیابی شد. با توجه به بررسی های میدانی و تحلیل نقشه GIS، نتیجه نشان داد مکان شماره ۱، به دلایل مختلف، در مقایسه با مکان شماره ۲ و سایت کنونی دفع زباله، مناسب تر است استنتاج: از بین شرایط ژئومورفولوژیکی و ویژگی های توپوگرافیک منطقه مورد مطالعه، فاکتور عمق سطح آب زیرزمینی از فاکتور کلیدی در این مکانیابی محسوب می شود که در بخش های شمال شرق منطقه مطالعاتی (سایت شماره یک) بیش تر از سایر نواحی است.

کلیدواژه ها:

Landfill ، Site Selection Boolean logic ، fuzzy logic model ، remote sensing ، GIS ، Gonbad ، دفن زباله ، سنجش از دور ، GIS ، منطق بولین ، منطق فازی ، گنبد