جداسازی و تعیین هویت انگل لیشمانیا میجر و لیشمانیا تورانیکا در پشه خاکی فلبوتوموس پاپاتاسی استان گلستان

سابقه و هدف: بیماری لیشمانیوز یکی از بیماری مهم مناطق گرمسیری در جهان و ایران می باشدکه علی رغم تلاش های گسترده برای ساخت واکسن تاکنون موفقیتی به همراه نداشته و دیگر روش های متداول کنترل نیز نتوانسته است از گسترش روز افزون بیماری بکاهد. لذا شناخت و تعیین هویت انگل لیشمانیا در ناقل با استفاده از روش های نوین مولکولی هدف اصلی تحقیق است، تا بتوان با تعیین هویت انگل و دیگر خصوصیات اکولوژی و بیولوژی ناقل، برای کنترل بیماری به صورت منطقه ای برنامه ریزی کرد. مواد و روش ها: پشه های خاکی با استفاده از تله چسبان و تله نورانی صید شدند، سپس سر و انتهای بدن پشه های خاکی جدا و روی لام مونته قرار گرفت و با استفاده از میکروسکوپ و کلید تشخیصی گونه های آن ها تعیین شد. از شکم و سینه برای استخراج DNA استفاده شد. انگل لیشمانیا با استفاده از ژن ITS-rDNA ردیابی و با روش آنالیز هضم آنزیمی (RFLP) و نیز تعیین توالی شناسایی شد. یافته ها: از ۱۶۸ پشه خاکی فلبوتوموس پاپاتاسی صید شده، تعداد ۱۸ عدد دارای آلودگی لیشمانیایی با دو گونه انگل لیشمانیا میجر یا تورانیکا بودند که پس از تکثیر ژن ITS-rDNA و با Nested PCR و RFLP و تعیین توالی،این یافته مورد تایید قطعی قرار گرفت. استنتاج: با استفاده از روش های نوین مولکولی، لیشمانیا میجر به عنوان عامل و فلبوتوموس پاپاتاسی به عنوان ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی در ایران و منطقه ترکمن صحرا مورد تایید مجدد قرار گرفت. وجود لیشمانیا تورانیکای غیربیماری زا در فلبوتوموس پاپاتاسی و مخازن حیوانی، می تواند نقش این انگل را در دوام و پایداری سیکل بیماری مطرح سازد.

کلیدواژه ها:

Leishmania major ، Leishmania turanica ، Phlebotomus papatasi ، ITS-ribosomal DNA ، لیشمانیا میجر ، لیشمانیا تورانیکا ، فلبوتوموس پاپاتاسی ، ITS-ribosomal DNA