سیر تطور نظریات ارتباطات توسعه: تاکید بر پارادایم چندگانگی فرهنگی /نوشته: علی جعفری

ادبیات کلاسیک ارتباطات و توسعه بر مدار دو پارادایم متضاد شکل گرفته است: «پارادایم نوسازی و رشد» در مقابل «پارادایم وابستگی و توسعه نیافتگی» که در اولی، وجه سیاست گذارانه و برنامه ریزانه و در دومی، بعد ارزیابی و اعتقاد برجستگی بیشتری دارد. هر دو مکتب به رغم تعارضات نظری و عملی مختلف، اما از جهت ادعا و ارایه مدل جهانی و همگانی توسعه همگرا و هم راستایند. اراده این دو مکتب در جریان تکاپوهای برنامه ریزانه و تطورات نظریه پردازانه مصروف این مسئله اصلی بوده است که برای عملیاتی شدن مدل جهانی و استاندارد توسعه، چگونه باید مناسبات بومی و زیرساخت های فرهنگی جوامع را دستخوش تغییرات بنیادین کرد و در این مسیر چه مراحل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای مدیریت پروژه تغییر جوامع مذکور پیش بینی و تعریف می شود؟ این در حالی است که در نظریات نسل سوم، صورت مسئله اصلی به کلی دگرگون شده است. در رویکردهای فرهنگ گرا به ارتباطات و توسعه دغدغه نظریه پردازان معطوف به این نکته است که در چارچوب هر جامعه فرهنگی، مدل اختصاصی توسعه چگونه باید تعریف شود و زمینه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی جوامع چه اقتضائات نظری و عملی را برای طراحی روند توسعه یافتگی ایجاد کرده است؟ مقاله پیش رو به دنبال نشان دادن سیر تطورات نظریات ارتباطات و توسعه از نسل نظریات کلاسیک تا پارادایم چندگانگی فرهنگی است و در این مرور اجمالی سعی خواهد داشت نقاط اصلی تفاوت آن ها را نشان دهد.

کلیدواژه ها:

ارتباطات و توسعه ، نوسازی ، چندگانگی فرهنگی