بررسی و دوره بندی ناپایداری دولت ها در ایران (۳۰۰۰ ق.م. تا ۱۶۰۰ م.) به عنوان بخشی از تعاملات آسیای مرکزی با نواحی مختلف اوراسیا

این مقاله ناپایداری تاریخی دولت ها را از علل تاخیر  توسعه تلقی کرده،  از مهم ترین عوامل آن را هم جواری ایران با جوامع رمه گردان آسیای مرکزی می داند و هدفش تبیین تاثیر این عامل بر ناپایداری دولت ها در ایران به عنوان یکی از جوامع هم جوار و متاثر از آسیای مرکزی است. ابتدا ۴۳۲ دولت از ۳۰۰۰ ق.م. تا ۱۶۰۰ در اوراسیای قاره ای (اروپا و آسیا بدون جزایر آن ها) شناسایی شد. سپس آن ها برحسب میزان اهمیت برای آسیای مرکزی ناحیه بندی، برحسب زمان شروع تاثیرپذیری، ۵۰۰ ق.م. (زمان اتمام سرزمین بی مدعی در این منطقه)، دوره بندی و با تلفیق آن ها، برحسب میزان تاثیرپذیری از دولت های آسیای مرکزی به چهار دسته تقسیم شدند: الف) آسیای مرکزی، ب)زیاد متاثر، ج)کم متاثر و د)غیر متاثر. تحلیل های آماری معتبر بودن گروه بندی ها، کاهش میانگین و افزایش ضریب تغییرات عمر دولت ها متناسب با افزایش تاثیرپذیری را نشان می دهد؛ طوری که میانگین عمر دولت ها در گروه ها گاه حدود ۸ برابر یکدیگرند. تحلیل رگرسیونی معلوم کرد این ناحیه بندی و دسته بندی به ترتیب حدود ۲۹%  و ۴۳% از تغییرات در عمر دولت های اوراسیا را طی ۴۶۰۰ سال توضیح می دهند. بررسی ناپایداری دولت در ایران هم به عنوان بخشی از ناحیه ی هم جوار آسیای مرکزی در بحث گروه بندی ها و هم در یک بخش مستقل انجام و برای آن یک دوره بندی، شامل ۳۰۰۰ ق.م  -  ۶۰۰ م،  ۶۰۰ - ۱۰۰۰، ۱۰۰۰- ۱۲۵۰ و  بعد از ۱۲۵۰، ارائه می شود. حوادث متناظر با مقاطع تغییر دوره ها ظهور اسلام، برآمدن سلجوقیان و حملات مغولان است.

کلیدواژه ها:

ناپایداری دولت ، روش ها آماری ، ایران ، اوراسیا ، آسیای مرکزی