آزادی و عملکرد زیست محیطی: شواهد از کشورهای MENAT

کیفیت محیط زیست و عوامل تعیین کننده آن یکی از چالش های اصلی حال و آینده بشریت است و توسعه پایدار در راستای حفظ و بهبود محیط زیست تفسیر می شود. در سال های اخیر مطالعات زیادی در مورد عوامل موثر بر کیفیت محیطی انجام شده است. یکی از موضوعات اصلی که در مطالعات مرتبط کمتر مورد توجه قرار گرفته است، تاثیر حاکمیت بر کیفیت محیط زیست است. در این مطالعه تاثیر مولفه های حکمرانی خوب شامل آزادی اقتصادی، آزادی تجاری و آزادی سیاسی بر شاخص عملکرد زیست محیطی (EPI) و زیرشاخص های آن شامل سلامت محیط، سرزندگی اکوسیستم و تغییرات آب و هوایی بررسی می شود. داده های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل آماری مربوط به کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و ترکیه (MENAT) طی سال های ۲۰۰۰-۲۰۲۱ می باشد. برای برآورد مدل و بررسی رابطه بین متغیرها از روش داده های پانل استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بین آزادی اقتصادی و آزادی سیاسی با شاخص عملکرد محیطی (EPI) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و بین آزادی تجاری و EPI رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین مشخص شد که آزادی اقتصادی تاثیر منفی بر سرزندگی اکوسیستم و تغییرات آب و هوایی دارد، اما تاثیر مثبتی بر سلامت محیط زیست داشته است. همچنین آزادی سیاسی بر سرزندگی اکوسیستم و تغییرات اقلیمی تاثیر مثبت دارد، اما تاثیر قابل توجهی بر سلامت محیط زیست ندارد. نتایج این تحقیق نشان داد که آزادی اقتصادی منجر به سرمایه گذاری بیشتر در بخش نفت و گاز کشورهای مذکور شده است و بنابراین انتشار فاضلاب و گاز تاثیر منفی بر حیات محیط زیست و تغییرات آب و هوایی داشته است، اما با افزایش تولید و فروش نفت و گاز، درآمد سرانه کشورها افزایش یافته و بهداشت محیط بهبود یافته است. همچنین با توجه به اینکه آزادی سیاسی در میان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از تنوع زیادی برخوردار است، نتایج نشان داد که کشورهای دارای آزادی سیاسی بیشتر، از طریق آگاهی بیشتر جامعه و پاسخگویی بیشتر دولت ها و وضع قوانین حفاظت از محیط زیست، از وضعیت محیط زیست بهتری برخوردار بوده اند. البته شاخص بهداشت محیط بیشتر تحت تاثیر وضعیت اقتصادی و تولید سرانه کشورهاست و آزادی سیاسی تاثیر چندانی بر آن ندارد.

کلیدواژه ها:

آزادی اقتصادی ، آزادی سیاسی ، عملکرد زیست محیطی