علم امام ازدیدگاه متکلمان اسلامی

تقریبا تمامی فرق اسلامی بر این باورند که یکی از شرایط لازم برای تصدی مقام امامت و جانشینی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) آن است که می بایست امام همچون رسول گرامی، از علم و آگاهی سرشاری، برای ارشاد و راهنمایی مردم و تفسیر وتبیین صحیح از دین و اداره و تدبیر حکومت وجامعه، برخوردار باشد.اما اینکه حقیقت و کیفیت این علم چیست و چگونه است؟ و از چه منبع و مصدری سرچشمه می گیرد؟ و از چه ابعاد و گستره ای برخوردار است؟ مطالب و دیدگاهها متفاوت بوده و بین متکلمان اسلامی اختلاف است. متکلمان معتزلی، بر این عقیده اند که فلسفه ی وجوب امامت، اقامه ی حدود الهی است؛زیرا، اجرای حدود الهی، واجب است، و از طرفی، وجوب آن، متوجه عموم مسلمانان یا یکایک آنان نیست، بلکه بر عهده ی امام است. بنابراین، وجود امام برای تحقق بخشیدن به این حکم و قانون الهی واجب خواهد بود .اگر مراد از علم غیب امام، علم غیب بنفسه و ذاتی باشد، هیچ کدام از پیروان هردو مدرسه امام را برخوردار از آن نمی دانستند و در هیچ روایت و استدلالی، به برخورداری امام از علم ذاتی اشاره ای نشده است؛ اما اگر مراد علم غیب غیر ذاتی امام باشد، هیچ کدام از پیروان این دو مدرسه آن را انکار نمی نکردند. ازاین رو، میان متکلمان و محدثان شاخص این دو مدرسه، در اینکه سرچشمه علم امام الهام و وراثت است، اختلافی وجود نداشت.

کلیدواژه ها:

فرقه اسلامی ، حدودالهی ، جامعه ، دیدگاه ، متکلمان اسلامی