استفاده از لومینسانس تحریک شده با نور در تعیین نرخ لغزش بخشی از گسل باتارهیارهان در مغولستان (آسیای مرکزی)

لومینسانس نوری یکی از روش های مهم سن یابی مواد معدنی در عصر حاضر است. این روش آخرین حادثه نورخوردگی را سن یابی می کند. لذا در تحقیق زمین لرزه های دیرین و فعالیت های زمین ساختی مخصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک همچون مغولستان و ایران نقش کلیدی دارد. مغولستان دارای آب و هوای خشک است. رشته کوه آلتایی در غرب مغولستان قرار دارد. در جنوب شرقی این رشته کوه، توده رورانده باتارهیارهان واقع است. با توجه به زمین ریخت شناسی جوان مغولستان و لرزه خیزی این منطقه، در اثر فشار ناشی از برخورد صفحه های هند- اوراسیا در بخش غربی مغولستان، محاسبه نرخ لغزش در راستای این رشته کوه، به منظور بررسی فعالیت زمین ساختی و تحلیل خطر لرزه ای ضروری است. در دو سمت توده رورانده باتارهیارهان، دو حوضه فروافتاده وجود دارد. شواهد زمین ریخت شناسی گویای پیشروی آرام این توده به طرف این حوضه ها است. این حرکت به سمت جلو، به صورت بالاآمدگی هایی که در اصطلاح محلی به آنها فوربرگ می گویند، قابل مشاهده است. برای به دست آوردن نرخ لغزش در این بالاآمدگی ها، سه محل به منظور سن یابی و تعیین میزان بالاآمدگی آنها انتخاب شد. مقادیر بالاآمدگی به روش GPS اندازه گیری شد. سن نمونه ها با استفاده از لومینسانس تحریک شده با نور به روش هیستوگرام تعیین شد. میزان نرخ کوتاه شدگی قائم ۵۳/۰ -۰۷/۰ میلی متر بر سال و میزان نرخ کوتاه شدگی افقی ۴۴/۰ -۰۳/۰ میلی متر بر سال به دست آمد. با استفاده از مقادیر نرخ کوتاه شدگی، نرخ لغزش بین ۶۹/۰ -۱۰/۰ میلی متر بر سال محاسبه شد.

کلیدواژه ها:

باتارهیارهان ، لومینسانس تحریک شده با نور (OSL) ، نرخ کوتاه شدگی ، نرخ لغزش