بررسی و نقد نظریه زیادت صفات حق تعالی بر ذات او از منظر فخر رازی

این نوشتار به دنبال پاسخ گویی به پرسش اصلی «رابطه بین ذات و صفات الهی از منظر فخر رازی چگونه است؟» شکل گرفته است. پژوهش حاضر با محور قراردادن صفات ذات، بررسی های خود را پیش برده است. یافته های پژوهش عبارت اند از: فخر رازی بسیاری از مسائل مطرح شده پیرامون صفات الهی را به مباحث لفظی فرو کاسته است و از این رهگذر می کوشد اختلافات کلامی مربوط به این مسئله را به حداقل برساند؛ اما او این راهکار را در موارد بسیاری رعایت نمی کند و بررسی های وجودشناسانه بسیاری در رابطه صفات و ذات انجام داده است. فخر رازی ضمن دلایل کلی و خاص هر صفتی، سعی در رد عینیت ذات و صفات دارد. او دلایل رد عینیت را کافی نمی داند و در مواردی به عینیت متمایل می شود؛ اما همچنان در جایگاه متکلمی اشعری از غیریت دفاع می کند. فخر رازی برای ایجاد وفاق میان این دیدگاه ها غیریت صفات الهی با ذات را نظریه مختار خود بر می گزیند؛ اما برای حل مشکلات آن با بیان قیام صفات به ذات به عنوان نحوه غیریت، در واقع خالقیت ذات برای صفات را می پذیرد و خود را به عرفا بسیار نزدیک می نماید

کلیدواژه ها:

غیریت صفات با ذات الهی ، قیام صفات به ذات ، فخر رازی