بررسی امکان کشت تاخیری کلزا(Brassica napus L.) در آذربایجان شرقی

زمان کاشت مناسب با فراهم کردن میزان رشد لازم بوته های کلزا و کاهش آسیب پذیری آنها در برابر سرما باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه می گردد. در این مطالعه پنج ژنوتیپ کلزا شامل مودنا، لیکورد، اکاپی، اپرا و زرفام در چهار زمان کاشت ۲۱ شهریور، ۱، ۱۰ و ۲۰ مهر از نظر رشد مناسب بوته ها برای زمستان گذرانی، اثر سرما روی بقای زمستانی آنها، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارزیابی شدند. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی ۸۸-۱۳۸۷ و ۸۹-۱۳۸۸ در ایستگاه خسروشهر تبریز اجرا شد. نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش با تاخیر در زمان کاشت از ۲۱ شهریور تا ۲۰ مهر، تعداد برگ در بوته و قطر طوقه کاهش و درصد سرمازدگی گیاهان در طول فصل یخ بندان افزایش نشان داد که درنهایت تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش یافت. میزان کاهش پس از تاریخ کاشت اول مهر، بیشتر بود. به طور کلی مناسب ترین زمان کاشت کلزا در دشت تبریز و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه (سرد و نیمه خشک در سیستم پهنه بندی کوپن) ۲۱ شهریور تا اول مهر تعیین شد. با توجه به وجود همبستگی های معنی دار بین تعداد برگ در بوته، قطر طوقه و درصد سرمازدگی بوته ها با عملکرد دانه، استنباط می شود بوته هایی که قبل از ظهور سرمای زمستان از تعداد برگ لازم (۵ برگ) و قطر طوقه مناسب (۶ میلی متر) برخوردار بودند، کمتر دچار سرمازدگی شدند و با رشد و نمو به موقع و مناسب در بهار عملکرد دانه مطلوبی را تولید کردند. تعداد غلاف در بوته با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری داشت.

کلیدواژه ها:

اجزای عملکرد و عملکرد دانه ، تاریخ کاشت ، تنش سرما و کلزا