گیلانه، رقم جدید برنج با زمینه ژنتیکی ارقام بومی ایرانی

ارقام برنج محلی ایرانی ضمن برخورداری از سازگاری وسیع در شرایط مختلف محیطی، بدلیل ویژگی های کیفیت دانه و پخت مطلوب به عنوان یک منبع با ارزش در ایجاد جمعیت ها یا صلاحی به حساب می آیند. نیاز آبی کمتر و بالا بودن کیفیت پخت و بازارپسندی ارقام محلی از دلایل مهم کشت این ارقام در مناطق شمالی و حتی سایر استان هامی باشد. بنابراین دستیابی به ارقام مشابه ارقام محلی با دوره رشد و نیاز آبی کمتر ودارا بودن کیفیت پخت مطلوب با عملکرد مناسب و مقاوم به خوابیدگی از اولویت های مهم تحقیقاتی به شمارمی آید. در فرآیند معرفی رقم گیلانه، جمعیت های اصلاحی مختلف با انجام تلاقی های ساده و برگشتی با استفاده از ارقام محلی و دو رقم اصلاح شده تشکیل و طی سال های ۱۳۸۵ الی ۱۳۸۹ خالص سازی لاین ها جهت دسترسی به لاین های پا کوتاه و زودرس مشابه ارقام محلی انجام شد. گزینش از هر جمعیت با استفاده از روش اصلاحی شجره ای صورت گرفت که منجر به انتخاب ۶۱ لاین امید بخش شد. لاین های انتخابی به همراه سه لاین حاصل از تلاقی برگشتی طی سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ از نظر خصوصیاتی مانند عملکرد، ارتفاع بوته، زود رسی و صفات کیفی نظیر میزان آمیلوز مورد بررسی قرار گرفتند. ازمجموع ۶۴ لاین، تعداد ۱۰ لاین امید بخش انتخاب و به همراه دو رقم صالح و آبجی بوجی به عنوان شاهد طی سال های ۱۳۹۳-۱۳۹۲ در آزمایش سازگاری و پایداری با استفاده از روش GGEbiplot مورد بررسی قرار گرفتند که منجر به گزینش لاین حاصل از تلاقی برگشتی بین دو رقم صالح و آبجی بوجی شد. لاین مذکور با عملکرد دانه ۲۵/۵ تن در هکتار، وزن صد دانه ۲/۵۵ گرم، تعداد دانه پر ۱۲۷/۵ عدد، ارتفاع بوته ۱۰۷/۵ سانتی متر، طول دوره رشد ۱۱۲/۵ روز و میزان آمیلوز ۲۰/۵ درصد ضمن برتری نسبت به والدین خود جزء ارقام زودرس و پاکوتاه محسوب شده و از کیفیت پخت مشابه ارقام محلی ایرانی برخوردار می باشد. رقم جدید در سال زراعی ۱۳۹۵ به نام گیلانه به جامعه کشاورزی معرفی شد.

کلیدواژه ها:

برنج ، آبجی بوجی ، صالح ، گیلانه ، زودرسی ، تلاقی برگشتی