بررسی اثر استخراج روغن از دانه گلرنگ به کمک اولتراسوند و خواص فیزیکوشیمیایی روغن و کنجاله تولیدی

در بین روش­های نوظهور جهت افزایش کارایی استخراج روغن از دانه­های روغنی، استفاده از اولتراسوند توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. در این پژوهش از اولتراسوند حمام با فرکانس ۳۷ کیلوهرتز استفاده شد و متغیرهای مورد استفاده شامل زمان­های ۳۰، ۶۰ و ۹۰ دقیقه و دماهای ۳۵، ۴۵ و ۵۵ درجه­ی سانتیگراد بودند. برخی آنالیزهای فیزیکوشیمیایی بر روی روغن و کنجاله حاصل از روغن­کشی انجام شد و با نتایج مربوط به روش سنتی (سوکسله) مقایسه شد. حداکثر راندمان استخراج روغن به­کمک اولتراسوند، ۴/۱۷ درصد به­دست آمد. امواج اولتراسوند تاثیر زیادی بر ترکیب اسیدهای چرب، عدد یدی، ضریب شکست و عدد صابونی نداشت، اما میزان اسیدهای چرب آزاد، فسفاتید و پراکسید روغن با افزایش زمان و دمای تیمار افزایش یافت. نتایج بررسی کنجاله نشان داد که خاکستر، فیبر خام و پروتئین کنجاله تحت تاثیر امواج اولتراسوند قرار نگرفت. فعالیت بازدارندگی تریپسین نیز اندازه­گیری شد و مشخص شد که دانه­های گلرنگ مورد مطالعه در این تحقیق فاقد بازدارندگی تریپسین بودند. اثر این امواج بر میزان فعالیت آنزیم اوره­آز معنی­دار بود و سبب کاهش فعالیت این آنزیم شد که فاکتوری نامطلوب و ضد تغذیه­ای است. نتایج نشان داد که استخراج به­کمک اولتراسوند اثر نامطلوبی بر حلالیت پروتین نداشت و در شرایط بهینه، موجب افزایش حلالیت پروتئین شد. استفاده از پیش­تیمار اولتراسوند در شرایط بهینه، سبب افزایش راندمان و کاهش زمان استخراج روغن، در مقایسه با روش سنتی (سوکسله) شد، بدون آنکه اثر نامطلوبی بر خواص فیزیکوشیمیایی کنجاله و روغن استحصالی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

Meal ، Phosphatide ، Safflower oil ، Ultrasound ، Urease ، اوره آز ، اولتراسوند ، روغن گلرنگ ، فسفاتید ، کنجاله.