تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci

مرادی ف، مظاهری لقب ح، کاشی ل، موسوی س س (۱۴۰۱) تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci. دانش بیماری شناسی گیاهی  ۱۱(۲): ۷۲-۶۱.  Doi:۱۰.۲۹۸۲/PPS.۱۱.۲.۶۱                             مقدمه: نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری زای مهم و خسارت­زا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود.  مواد و روش ها: تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد  آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپ های یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته ها: تجزیه واریانس داه­ها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی دار است. با غلظتهای ۵۰ و ۹۰ میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپ های مختلف، به ترتیب ۳۰ تا ۴۲ درصد و ۳۳ تا ۵۹ درصد تخم های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ های نیشابوری بیش ترین و پلی کراس شیراز و کریساری کم ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای ۱۰ و ۵۰ میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین ۵۶ تا ۶۹ درصد و ۶۱ تا ۷۹ درصد مجموع تخم های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ های محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی کراس شیراز کم ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.

کلیدواژه ها:

Alfalfa ، Ditylenchus ، Nematode ، Saponin ، ساپونین ، نماتد ، یونجه ، Ditylenchus