تحلیل روند بلندمدت و بررسی رابطه بین سری های اقلیمی و هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد ایلام)

بارندگی و دبی از مهم ترین پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژی هستند که پیش بینی رفتار آن ها جهت مدیریت منابع آبی اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش، روند پارامترهای بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط و دبی در بازه زمانی ۳۰ ساله در ایستگاه شهر ایلام و ایستگاه گل­گل مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون های من-کندال و سن جهت تعیین روند و از آزمون پتیت جهت تعیین نقطه شکست استفاده شد. جهت بررسی رابطه بین دبی و بارش، شاخص خشکسالی SPI و SDI محاسبه و سپس رابطه آن ها در ۶ بازه زمانی ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۲۴ و ۴۸ ماهه به روش همبستگی پیرسون تعیین گردید. نتایج نشان داد که روند بارندگی در برخی از ماه ها افزایش و برخی ماه های دیگر کاهشی است. روند میانگین دما و میانگین دمای حداکثر در اکثر ماه ها صعودی ولی روند میانگین دمای حداقل، غالبا نزولی است. روند دبی در اکثر ماه ها نزولی می باشد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص خشکسالی SPI و SDI همبستگی معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج آزمون پتیت، زمان تغییر متغیرها اوایل دهه ۸۰ می باشد و شکست در سری زمانی دبی بیش تر از بارش است که نشان می دهد در کنار عوامل اقلیمی، عوامل انسانی در آبدهی حوزه موثر بوده اند.

کلیدواژه ها:

آزمون پتیت ، آزمون من- کندال ، تخمین گر شیب سن ، شاخص SPI ، همبستگی پیرسون