تبیین گاه نگاری و تحلیل نسبی کاربری چهارطاقی دوازده امام لودریچه شهرستان برخوار (استان اصفهان): بنایی مذهبی از دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی

لودریچه محله ای واقع در شهرستان برخوار و ۹ کیلومتری شمال شهر اصفهان است. این بنا در مجاورت قبرستان کهن که امروزه تبدیل به فضای سبز شده، قرار دارد. جهت بنا شمال غربی- جنوب شرقی و نقشه آن چهارطاقی است که بعدها دخالت هایی در آن صورت گرفته است. به دلیل قرارگیری این منطقه در فاصله ۴ کیلومتری شرق شهر تاریخی گز (با استقرارهایی از دوره اشکانی و ساسانی) مطالعه این بنا در بافت فرهنگی تاریخی اش درخور اهمیت است. در همین راستا تلاش شد تا ضمن بررسی باستان شناسانه چهارطاقی لودریچه، فهمی نسبی از تاریخ ساخت و کاربری این بنا ارائه و به عنوان یکی از اولین پژوهش های متکی بر فعالیت باستان شناسانه در شهرستان برخوار، مبنای مطالعات تطبیقی و مقایسه ای آتی در این منطقه قرار گیرد. مهم ترین و اصلی ترین پرسش های پژوهش، زمان ساخت بنا و کاربری بنا از زمان ساخت آن تاکنون(؟) است. برحسب فرض های اولیه و با تشریح نقشه بنا، بنای لودریچه متعلق به دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی با کاربری مذهبی درنظر گرفته شد که با انجام پژوهش، این فرضیات اثبات شد. این پژوهش با روش بررسی پیشینه بنا در متون تاریخی، ارزیابی مصالح و عناصر تزئینی بنا، تحلیل نقشه معماری و مقایسه آن با سایر بناهای همجوار و همزمان انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که بنای لودریچه چهارطاقی ای متعلق به دوره ساسانی یا سده های اولیه اسلامی با کاربری آتشکده یا همان «آتشکده زروان اردشیر» است که به دستور اردشیر بابکان پس از تصرف اصفهان در هنگام ظهر در قریه «خوار» ساخته شده که بعدها با ورود دین اسلام به منطقه، این بنا از آتشکده به حسینیه تغییرکاربری داده و تا امروز اهالی این منطقه از آن به عنوان بنایی مذهبی استفاده می نمایند.

کلیدواژه ها:

Chartaghi ، Sasanid ، Early Islamic Centuries ، Lowdaricheh ، Burkhar County in Isfahan. ، چهارطاقی ، ساسانی ، قرون اولیه اسلامی ، لودریچه ، برخوار اصفهان.