تاثیر آتش سوزی بر تنوع گونه ای ماکروفون خاک (بررسی موردی: جنگل های سردشت، آذربایجان غربی)

در میان جوامع اکولوژیکی، حشرات با توجه به حساسیتشان به تغییرات محیطی و نیازهای زیستگاهی به عنوان شاخص زیستی اختلال حاصل از آتش سوزی درنظر گرفته می شوند. در این تحقیق ارتباط بین فراوانی و تنوع زیستی ماکروفون خاک و گذشت زمان از وقوع آتش سوزی در جنگل های بلوط شهرستان سردشت استان آذربایجان غربی بررسی شد. به این منظور سه منطقه سوخته شده در سال های ۹۳-۱۳۹۱ و سه منطقه کنترل انتخاب شد. از هر یک از تیمارهای مورد بررسی تعداد ۱۵ نمونه خاک با ابعاد ۵۰ ×۵۰ سانتی متر از عمق صفر تا ۳۰ سانتی متر برداشت و از بررسی آنها در مجموع ۲۱۰ ماکروفون متعلق به ۱۸ راسته و ۲۷ خانواده جمع آوری شد. در تجزیه وتحلیل آماری برای داده های پیوسته از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین های دانکن و برای داده های گسسته یا فراوانی از آزمون مربع کای استفاده شد. نتایج نشان داد آتش سوزی سبب کاهش غنای گونه ای ماکروفون خاک شده، ولی با گذشت زمان، دوباره غنا افزایش یافته است. همچنین راسته های Coleoptera و Diplura در تمامی مناطق مورد بررسی حضور داشتند و آتش سوزی بر راسته Diplura تاثیری نداشته است. تاثیر زمانی آتش سوزی بر راسته Coleoptera کاملا مشهود بوده و با گذشت زمان از وقوع آتش سوزی بر فراوانی این راسته افزوده شده است. راسته های Diptera و مورچه ها (راسته Hymenoptera) نیز با گذشت زمان به مناطق سوخته شده برگشته اند و فراوانی آنها افزایش یافته است. بنابر نتایج حاضر بازگشت دوباره حشرات به زیستگاهشان به مدت زمانی حدود یک تا دو سال به واسطه بهبود شرایط میکروکلیمایی محیط و رویش دوباره گیاهان نیاز دارد.

کلیدواژه ها:

بلوط ایرانی ، راسته حشرات ، سخت بالپوشان ، غنای گونهای