معرفی برخی ویژگیهای بوم شناختی و جنگل شناسی مناطق جنگلی استان کرمانشاه

تنوع اقلیم، گیاه و خاک در طی تحولات بوم شناختی، اکوسیستمهای پیچیده ای را در زاگرس ایجاد نموده است. از جمله تنوع تیپهای مختلف جنگلی از شمال تا جنوب این مجموعه بیانگر آن می باشد. باتوجه به اهمیت و نقش مهمی که این اکوسیستم در اهداف دراز مدت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشور دارد ایجاب می کند که این منطقه به صورت همه جانبه مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرد. از طرفی بررسی روابط بین پوشش گیاهی و مشخصه های بوم شناختی حاکم بر منطقه می تواند به شناخت بهتر مجموعه منتهی گردد. بررسی تک بوم شناختی گونه های درختی، درختچه ای و علفی در این جنگلها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با استفاده از نقشه اقلیم تهیه شده به روش دومارتن اصلاح شده، محل پراکنش جنگلهای استان در اقلیمهای مختلف از طریق تطبیق این نقشه با نقشه های توپوگرافی و جنگل گردشی تعیین گردید و مشخصه های گونه های درختی، درختچه ای و علفی، برخی از خصوصیات ادافیکی و ویژگیهای ظاهری منطقه در ۱۲۶ قطعه نمونه ۵۰۰ مترمربعی (ماکروپلات) و ۶۳۰ قطعه نمونه ۱×۵/۱ متری (میکروپلات) مطالعه شدند. لازم به ذکر است که قطعات نمونه مذکور بر روی خطوط موازی و با فاصله ارتفاعی۱۰۰ متری از همدیگر واقع بودند. با اجرای این طرح، مناطق آماربرداری براساس مولفه های مورد نظر تحقیق، بر روی جهتهای شیب غالب منطقه با رعایت حداقل فاصله ۱۰۰۰ متری بین قطعات نمونه روی خطوط آماربرداری تعیین شدند که بدین ترتیب ۱۳ منطقه جنگلی در ۶ اقلیم عبارتند از: باینگان و گهواره با اقلیم مرطوب سرد, اسلام آباد غرب, داربادام و ژئومرگ با اقلیم نیمه مرطوب سرد, تازه آباد با اقلیم خیلی مرطوب سرد, قلاجه با اقلیم نیمه مرطوب فراسرد, جوانرود با دو اقلیم مرطوب معتدل و مرطوب سرد و بالاخره ۵ منطقه چهارزبر, هرسم, سرونو, سرپل ذهاب و قیماس با اقلیم نیمه خشک سرد. همچنین مشخص گردید: - بیشترین تعداد پایه درختی و درختچه ای در هکتار را منطقه هرسم با اقلیم نیمه خشک سرد و کمترین تعداد پایه در منطقه قلاجه با اقلیم نیمه مرطوب فرا سرد قرار دارد. - بیشترین ئعداد پایه های دانه زاد در هکتار را منطقه تازه آباد با اقلیم خیلی مرطوب سرد و کمترین این تعداد را منطقه سرونو داراست. - بیشترین میزان درصد تاج پوشش جنگلی در اقلیم مرطوب سرد جوانرود و کمترین آن در اقلیم مرطوب معتدل همین منطقه است. بنابراین به طور کلی می توان چنین استنباط نمود که نه تنها مشخصه های وابسته به ویژگیهای آب و هوایی و خاک جهت ایجاد محیطی که شرایط رویشگاهی مناسب را برای گسترش و استقرار تشکیلات گیاهی به مفهوم مجموعه رستنی هایی که منظره گیاهی یک منطقه را تشکیل می دهند نقشی اساسی دارد، بلکه انسان نیز در جنگلهای منطقه مورد مطالعه با دخالتهای تخریبی از قبیل استفاده ناصحیح از جنگل به عنوان عرصه ای جهت دامداری سنتی (رواج دامداری غیر محدود کم هزینه کنترل نشده)، محلی برای تهیه چوب جهت مصارف سوختی و منبعی که تامین کننده اراضی زراعتی در توسعه کشاورزی دیم است در به هم زدن کلیماکس، تغییر بیوسنوز و به ویژه تغییر شکل و ترکیب گونه ای جنگلهای دانه زاد اولیه به جنگلهای شاخه زاد جست گروهی، بسیار موثر بوده است.

کلیدواژه ها:

: Ecosystem ، Zagros forests ، Kermanshah ، silviculture ، Ecology