بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی تیپ های مختلف بنه (Pistacia atlantica) در استان یزد

بنهPistacia atlantica subsp. mutica) ) یکی از گونه های چوبی ناحیه رویشی زاگرس بوده که در استان یزد نیز در منطقه هرات و مروست در سطحی حدود ۶۲۰۰۰ هکتار پراکنش دارد و با گیاهان چوبی دیگری چون قیچ، تنگرس، پرند، بادام کوهی و افرا تشکیل تیپ های متعددی می دهد. بیشترین سطح مربوط به تیپ افرا بنه با ۱۴۰۰۰ هکتار (۵/۲۲ درصد) و کمترین سطح مربوط به تیپ بنه پرند با ۱۵۰۰ هکتار (۴/۲ درصد) می باشد. در این تحقیق با تهیه نقشه پراکنش تیپ های مختلف، اطلاعات لازم در خصوص شرایط بوم شناختی حاکم بر هر یک از تیپ ها از جمله زمین شناسی، خاک، پستی و بلندی و اقلیم، جمع آوری و مورد تفسیر قرار گرفت. با انجام عملیات میدانی، اطلاعات مورد نیاز در خصوص مشخصات کیفی و کمی هر یک از تیپ ها نیز در قطعات نمونه برداری جمع آوری گردید. اطلاعات جمع آوری شده شامل قطر تاج و درصد تاج پوشش و انبوهی جنگل، فرم فنوتیپ و سلامت تاج درختان و درختچه ها، وضعیت تنه درختان، قطر برابر سینه، تعداد در هکتار گونه های مختلف، ارتفاع درختان، گیاهان همراه، آفات و بیماریها، زادآوری، تولید مثل و جنسیت پایه ها می باشد. بررسیهای انجام شده نشان داد که وضعیت جنگل در غالب تیپ ها تخریب یافته و کلاسه جنگل تنک می باشد. بیشترین تعداد درخت بنه مربوط به تیپ بنه بادام و کمترین آن مربوط به تیپ قیچ بنه است، تعداد گونه های گیاهی همراه بالغ بر ۶۲ گونه بوده که ۱۶ گونه آن درختی و درختچه ای و بقیه گونه های علفی و بوته ای می باشد. بر روی درختان بنه حدود ۱۶ گونه آفت و یک نوع بیماری شناسایی شد. میزان زادآوری در اکثر تیپ ها کم بوده و در تیپ بنه افرا از وضعیت بهتری برخوردار است. ۴/۵۵ درصد از پایه ها ماده و ۳/۴۲ درصد را درختان نر تشکیل می دهند .

کلیدواژه ها:

رویشگاه بنه ، خصوصیات کمی ، خصوصیات کیفی ، شرایط بوم شناختی ، آفات و بیماریها ، زادآوری ، جنسیت ، استان یزد