ارتباط معنایی واژگان اشتقاق اکبر در قرآن (علل و آثار و بررسی نمونه ها)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 109

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-56-1_010

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

اشتقاق اکبر از جمله وقایع رایج در زبان و از نسبت های میان واژگان «زبان»هاست. قرآن کریم از این قاعده زبانی مستثنا نبوده و به عنوان منبع الهی زبان و زبان الهی، مجالی بارز برای مطالعه انواع فرایندهای زبانی است. بررسی اشتقاق اکبر در زبان قرآن به مسائل مختلف مربوط به این کتاب الهی از جمله اشتقاقات قرآنی، اختلاف قرائات و توسع در وجوه تفسیری ارتباط می یابد. مقاله حاضر، زمینه-های وقوع اشتقاق اکبر و برخی نمونه های آن را میان ریشه ها و واژگان قرآنی و عربی مورد بررسی قرار داده است. هدف مقاله بررسی سیاق های قرآنی مشابه و دارای اشتقاق اکبر و سیر لفظ و معنای آن هاست. سوال اصلی تحقیق در باره چیستی و وقوع این اشتقاق در قرآن و ارتباطات لفظی و معنایی ریشه های حاصل از این نوع اشتقاق با استفاده از روش تحقیق توصیفی و کتابخانه ای و با استفاده از شروح و اشاراتی است که در متن یا گوشه و کنار برخی منابع ذکر شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تغییرات تدریجی معنا همگام با تغییرات تدریجی لفظ است و این امر ریشه در جسم و فطرت انسانی دارد و اثر خود را نیز در توسعه قرائت و فهم می گذارد.

نویسندگان

ابوالفضل خوش منش

، دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نوشین اله مرادی

دانشجوی کارشناسی ارشد، علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن مجید ...
  • آلوسی، محمدبن عبدالله؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و ...
  • الالوسی، محمد شکری؛ النحت وبیان حقیقته ونبذه من قواعده؛ تحقیق ...
  • ابن السکیت، یوسف بن اسحاق؛ القلب و الابدال؛ استانبول؛ اتوپرتسل؛ ...
  • ابن جنی الموصلی، ابوالفتح عثمان؛ المحتسب فی تبیین وجوه شواذ ...
  • ؛ الخصائص؛ چاپ چهارم؛ قاهره؛ الهیئه المصریه العامه للکتاب؛ بی­تا. ...
  • ؛ الخصائص؛ محقق عبدالحمید هنداوی؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ ۱۹۹۹م ...
  • ابن درید الازدی، ابوبکر محمد؛ جمهره اللغه؛ تحقق رمزی منیر ...
  • ابن­القفطی، علی؛ تاریخ الحکماء؛ به کوشش بهین دارایی؛ تهران؛ دانشگاه ...
  • ابن جزری، ابوالخیر محمدبن محمد دمشقی؛ النشر فی القرائات العشر؛ ...
  • ابن­سینا، حسین­بن عبدالله؛ اسباب حدوث الحروف؛ تحقیق فرغلی سید عرباوی؛ ...
  • ابن عاشور، محمدطاهر؛ تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن ...
  • ابن عطیه، عبدالحق بن غالب؛ المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب ...
  • ابن­فارس، ابوالحسین احمد بن فارس رازی؛ الصاحبی فی فقه اللغه ...
  • ؛ معجم مقاییس اللغه؛ تحقیق عبدالسلام هارون؛ بیروت؛ دارالفکر؛ ۱۳۹۹ق ...
  • ابن منظور، محمد بن­مکرم ؛ لسان العرب؛ بیروت؛ دار احیاء ...
  • ابومغلی، سمیح؛ زاد الطلاب فی البناء و الاعراب؛ عمان؛ بی­نا؛ ...
  • ازهری، محمدبن احمد؛ تهذیب اللغه؛ به کوشش محمد عوض مرعب؛ ...
  • اسماعیل­علی، خالد؛ القاموس المقارن لالفاظ القرآن الکریم؛ بیروت؛ موسسه البدیل ...
  • اسمری، راجی؛ المعجم المفصل فی علم الصرف؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ ...
  • المغربی، عبدالقادر بن مصطفی؛ الاشتقاق و التعریب؛ القاهره؛ مطبعه لجنه ...
  • امین، عبدالله؛ الاشتقاق؛ قاهره؛ لجنه التالیف و الترجمه والنشر؛ ۱۹۵۶م ...
  • انیس، ابراهیم؛ دلاله الالفاظ؛ قاهره؛ مکتبه الانجلو المصریه؛ ۱۹۷۶م ...
  • بریسم، قاسم؛ منهج النقد الصوتی فی تحلیل الخطاب الشعری؛ الآفاق ...
  • بلومفیلد، لئونارد؛ زبان؛ ویرایش علی­اکبر رژدام؛ تهران؛ مرکز نشر دانشگاهی؛ ...
  • بهار، محمدتقی؛ سبک شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی؛ تهران؛ ...
  • تبریزی، محمدحسین بن­خلف؛ برهان قاطع؛ مقدمه و تصحیح علی اکبر ...
  • التنوخی، عزالدین؛ «الابدال اللغوی او اشتقاق الکبیر»؛ نشریه المجتمع اللغه ...
  • جرجانی؛ دلائل الاعجاز فی علم المعانی؛ تحقیق عبدالحمید هنداوی؛ بیروت؛ ...
  • جوهری، ابونصر؛ الصحاح المسمی تاج اللغه و صحاح العربیه؛ تحقیق ...
  • الحرانی، احمد بن حماد؛ المصباح فی الفرق بین الضاد و ...
  • خساره، ممدوح محمد؛ معجم ابدال اللغویه من لسان العرب (الافعال)؛ ...
  • خوش­منش، ابوالفضل؛ «مدخل ترادف»؛ دائره المعارف قران کریم؛ ج۸؛ ۱۳۸۸ش ...
  • ؛ حمل قرآن: پژوهشی در روش شناسی تعلیم و تحفیظ ...
  • ؛ زبان قرآن؛ قم؛ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ ۱۳۹۸ش. ...
  • ؛ نظماهنگ قرآن: ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی؛ ...
  • الخولانی، علی بن محمد بن ثابت (المعروف بالحداد المهدوی)؛ حصر ...
  • دقر، عبدالغنی؛ معجم القواعد العربیه فی النحو و التصریف؛ قم؛ ...
  • دهخدا، علی اکبر؛ لغت­نامه؛ تهران؛ دانشگاه تهران؛ ۱۳۷۷ش ...
  • زمخشری، محمود بن­عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل؛ قم؛ بلاغت؛ ...
  • همو، اساس البلاغه؛ تحقیق محمد باسل عیون السود؛ بیروت؛ دارالکتب ...
  • زیدان، جرجی؛ الفلسفه اللغویه و الالفاظ العربیه؛ بیروت؛ دارالحداثه؛ ۱۹۸۲م ...
  • رازی، شمس الدین محمد؛ المعجم فی معاییر اشعار العجم؛ تصحیح ...
  • السامرائی، ابراهیم؛ «من تاریخ المشکله اللغویه، الابدال و القلب»؛ نشریه ...
  • سراج، محمد بن السری؛ رساله الاشتقاق؛ تحقیق محمدعلی درویش؛ مصطفی ...
  • سعدی، مصلح­الدین؛ کلیات؛ تصحیح محمدعلی فروغی؛ تهران؛ علمی؛ بی­تا ...
  • سیبویه، ابوبشر عمرو؛ الکتاب؛ قاهره؛ مکتبه الخانجی؛ بی­تا ...
  • سیوطی، عبدالرحمن ­بن­ابی­بکر؛ المزهر فی علوم اللغه و انواعها؛ شرح ...
  • صاحب طالقانی، ابوالقاسم اسماعیل بن عباد (مشهور به صاحب بن ...
  • ؛ المحیط فی اللغه؛ تحقیق محمدحسن آل یاسین؛ بیروت؛ عالم ...
  • صادقی، علی­اشرف؛ تحول صامت «ق» عربی در زبان فارسی؛ تهران؛ ...
  • صبحی صالح؛ دراسات فی فقه اللغه؛ بیروت؛ ادب الحوزه؛ ۱۳۸۸ش ...
  • طائی الجیانی، جمال الدین محمد؛ الاعتماد فی نظائر الظاء و ...
  • طبری، محمدبن جریر؛ تفسیر طبری؛ بیروت؛ دارالمعرفه؛ ۱۴۱۲ق ...
  • عبدالتواب، رمضان؛ مباحثی در فقه ­اللغه و زبان شناسی عربی؛ ...
  • عکبری، عبدالله بن حسین؛ اعراب القرائات الشواذ؛ قاهره؛ المکتبه الازهریه ...
  • عمید، حسن؛ فرهنگ عمید؛ تهران؛ امیرکبیر؛ ۱۳۶۷ش ...
  • فائز، قاسم و مسرور، خدیجه؛ «بررسی واژگان اشتقاق کبیر در ...
  • فراهیدی، خلیل­بن احمد؛ العین؛ قم؛ اسوه؛ ۱۴۱۴ق ...
  • فهمی حجازی، محمود؛ زبان شناسی عربی؛ ترجمه سیدحسین سیدی؛ تهران؛ ...
  • فیروزآبادی، محمدبن یعقوب؛ القاموس المحیط؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ ۱۴۱۵ق ...
  • قشیری، عبدالکریم بن­هوازن؛ لطائف الاشارات: تفسیر صوفی کامل للقرآن الکریم؛ ...
  • قیسی الصقلی، علی بن ابی الفرج؛ معرفه الضاد و الظاء؛ ...
  • کلینی، محمد بن­یعقوب؛ الکافی؛ تصحیح علی اکبر غفاری نسب؛ تهران؛ ...
  • مجتبایی، فتح­الله؛ نحو هندی و نحو عربی: همانندی­ها در تعریفات، ...
  • مجهول؛ شرح ابیات الدانی الاربعه فی اصول ظائات القرآن؛ تحقیق ...
  • مدرس تبریزی، محمد علی؛ قاموس المعارف؛ قم؛ موسسه امام صادق ...
  • مدرس، علاءالدین؛ فی آفاق عولمه اللغه و التاریخ؛ اردن؛ عالم ...
  • المرعشی(ملقب به ساجبلقی­زاده)، محمد؛ کیفیه اداء الضاد؛ تحقیق حاتم صالح ...
  • مزداپور، کتایون؛ واژه نامه گویش بهدینان شهر یزد: فارسی به ...
  • موصلی الشیبانی، عبدالله بن علی؛ الفرق بین الضاد و الظاء؛ ...
  • میرزا خسروانی، علی­رضا؛ تفسیر خسروی؛ تحقیق محمدباقر بهبودی؛ تهران؛ اسلامیه؛ ...
  • ناتل خانلری، پرویز؛ زبان­شناسی و زبان فارسی؛ تهران؛ توس؛ ۱۳۷۳ش ...
  • نجا، ابراهیم محمد؛ المعاجم اللغویه؛ قاهره؛کلیه اللغه العربیه بجامعه الازهر؛ ...
  • النجار، محمدعلی؛ «ابدال بین اللغویین و النحویین»؛ نشریه الازهر، ۱۳۶۶ش؛ ...
  • Derivery, nicole; La phonétique du français; Paris ; Seuil; ۱۹۷۳ ...
  • Landercy، Albert et Raymond Renard; Éléments de phonétique; ۱۹۷۷ ...
  • Bruxelles Centre international de phonétique appliquée; (CIPA) ...
  • Bouton، Charles; Discours physique du langage-Génèse et histoire de laneurolinguistique; ...
  • Rey، Abel & others; Encyclopédie française:l'outillage mental-penséee langage; Paris ; Larousse;۱۹۳۷ ...
  • نمایش کامل مراجع