بررسی سیر تحول چیدمان فضا در خانه های دوره قاجار و پهلوی اول (مطالعه موردی: شهر تهران)

سیر تحولات سبک معماری در سه دوره قاجار و پهلوی اول در بخش خوانش پلان و چیدمان فضایی متاثر از فرهنگ غرب و اروپا به تغییر الگوی شکلی توده فضا از درون گرایی به برون گرایی و حذف برخی از عناصر کارکردی فضا و حیاط مرکزی منجر شده است. در این مقاله، سعی شده چگونگی تغییرات تدریجی نظام چیدمان فضا با انتخاب تعدادی از بناهای تاریخی خانه های مسکونی شهر تهران در دوره قاجار و پهلوی اول تبیین شود. روش تحقیق با توجه به جامعه آماری و روش نمونه گیری (غیرتصادفی هدفمند) و مولفه های بررسی، استقرایی قیاسی و تحلیلی است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهند که تغییرات سبک معماری و فرهنگ متاثر از کشورهای غرب و اروپا در دوره دوم قاجار تا پهلوی اول، که به صورت الگوبرداری تقلیدی تا التقاطی است، به تدوین سبک معماری تهرانی منجر شده و نیز باعث حذف تدریجی حیاط مرکزی و افزایش توجه به فضای میانسرا و نظام چیدمان متقارن نسبت به محور مرکزی و حذف فضای بیرونی و توجه صرف به فضای اندرونی و نیز تلاش بر جداسازی عرصه بندی فضای خصوصی دارد.

کلیدواژه ها:

چیدمان فضا ، الگوی شکلی ، سبک تهرانی ، عرصه بندی فضا ، سلسله مراتب عملکردی