شناسایی و تحلیل چالش های شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی استان مازندران

مقدمه و هدف: امروزه اقتصاد دانش بنیان تبدیل به موضوعی راهبردی و مهم در اقتصاد جوامع گوناگون و حوزه های مختلف از جمله کشاورزی شده است و دانش بنیان و فناورکردن کشاورزی به‎عنوان تامین کننده امنیت غذایی کشور حائز اهمیت است. در این بین شرکت های فناور و دانش بنیان به‎طور اعم و شرکت های دانش بنیان کشاورزی به‎طور اخص از جمله موسسه هایی هستند که به‎عنوان کارخانه تبدیل دانش به کالا/ خدمت فعالیت می کنند. با آنکه شرکت های دانش بنیان بخش کشاورزی عامل ایجاد اقتصاد دانشی پایدار و توسعه دانش بومی در بسیاری از کشورها هستند، اما این شرکت ها در ایران از لحاظ کمی و کیفی و در مسیر رشد و توسعه خود با چالش های و مشکلاتی مواجه هستند. از این­رو، هدف این پژوهش شناسایی چالش های شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی استان مازندران بود. مواد و روش ها: در این پژوهش از راهبرد استقرایی، داده های کیفی و تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق را بنیان گذاران یا مدیران شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی مستقر در پارک علم و فناوری مازندران و مراکز رشد آن و مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری تشکیل دادند. به‎منظور جمع­آوری داده ها با ۲۰ نفر از آنها مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند انجام شد و نمونه های آماری به ­طور هدفمند و به­ روش گلوله برفی انتخاب شدند و تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافتند. سپس با کمک نرم افزارATLAS. ti۷.۵  تحلیل و بررسی شدند. برای اعتبارسنجی تحلیل مضمونها نیز از روش بررسی همکارانه استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل۱۵۱ مضمون پایه بود که با دسته بندی این مضامین و تلخیص آنها به اصول مجردتر مضامین سازمان دهنده حاصل شدند. سپس با نرم افزار ATLAS.ti۷.۵ ارتباط و نحوه اتصال مضامین ترسیم شد. مضامین اصلی در این تحقیق چالش های مرحله پیدایش ایده و تدوین طرح کسب­وکار (S۱)، چالش های مرحله تاسیس شرکت و استقرار در مرکز رشد یا پارک علم و فناوری (S۲)، چالش های مرحله تحقیق و توسعه و تولید نمونه محصول (S۳)، چالش های مرحله بازاریابی و معرفی محصول و شرکت (S۴)، چالش های مرحله فروش و تثبیت بازار (S۵)، چالش های مرحله توسعه بازارهای جدید (S۶) و چالش های مرحله باقی­ماندن در بازار و رقابت با سایرین (S۷) بودند. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود که سیاست ها و برنامه ریزی ها قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان به­دقت مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند؛ به‎طوری که با این زیست بوم های فناورانه و نوآورانه مطابقت بیشتری یابند.

کلیدواژه ها:

Agriculture ، Commercialization ، Innovation ، Technology ، Thematic analysis ، تجاری سازی ، تحلیل مضمون ، فناوری ، کشاورزی ، نوآوری