تاثیرمعماری داخلی مراکز توانبخشی بر نتایج بالینی حاصل از کاردرمانی کودکان با اختلالات طیف اتیسم

مقدمه و هدف: اختلال اوتیسم یک اختلال شایع در میان کودکان است که در آن عوامل فیزیکی و معماری محیط های درمانی میتواند در کیفیت توانبخشی موثر واقع شود. عوامل فیزیکی و طراحی محیط های توانبخثی مناسب میتواند در کیفیت درمان توانبخشی این افراد موثر واقع باشد. از طرف دیگر، با توجه به اینکه قسمت مهمی از درمان کودکان با اختلال اوتیسم، رفع نیازهای حسی آنها است و این امر از طریق مداخله و تطبیق محیط (رژیم حسی) امکان پذیر است، بنابراین، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر عوامل فیزیکی و طراحی فضاهای محیط های توانبخشی بر نتایج حاصل از کاردرمانی کودکان با اختلال اوتیسم بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مشاهده ای مقطعی، ۵۰ کودک مبتلا به اوتیسم بین سن ۳ تا ۱۴ ساله در دو محیط متفاوت استاندارد و غیر استاندارد از نظر متغیر های معماری فضای داخلی قبل و پس از یک دوره کاردمانی ارزیابی و مقایسه شدند. برای رتبه بندی فضای فیزیکی مراکز توانبخشی مرتبط با کودکان اوتیسم از پرسشنامه طراحی شده با ۳۰ فاکتور استفاده شد که شامل شامل مواردی چون: شدت نور طبیعی، کیفیت نور (طبیعی یا مصنوعی)، دید و منظر داخل ساختمان به بیرون، آلودگی صوتی و بصری و رنگ دیوار ها بود. این پرسشنامه شامل معیار های اصلی موثر بر نتایج توانبخشی بر اساس نظر ۳۲ کاردرمانگر و والدین ۵۰ کودک جمع آوری شده بود. از فرم کوتاه پرسشنامه نیم رخ حسی ۲ جهت سنجش توانایی های پردازش حسی (شامل ایتم های جست وجوی حسی، اجتناب حسی، حساسیت حسی و ثبت حسی) کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم استفاده شد. برای بررسی تاثیر مداخلات درمانی در هر گروه از آزمون تی زوجی و برای مقایسه تغییرات حاصله بین دو گروه از آزمون تی مستقل استفاده شد. یافته ها: هر دو محیط درمانی استاندارد و غیر استاندارد در بهبود تمام الگو های چهار عاملی پردازش حسی تاثیر گذار بودند (P=۰/۴۰). مقایسه بین دو محیط نشان داد که طراحی فضای مناسب توانبخشی تاثیر مثبت و معناداری بر هر چهار الگوهای پردازش حسی شامل جست وجو-حسی (P=۰/۰۰۱)،  اجتناب-حسی (P=۰/۰۰۱)، حساسیت-حسی (P=۰/۰۱)  و ثبت-حسی (P=۰/۰۰۱)  در مقایسه با محیط غیراستاندارد در کودکان با اختلال طیف اوتیسم داشتند . نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که کیفیت طراحی معماری محیط های درمانی تاثیر معنی داری بر الگوهای پردازش حسی کودکان و روند درمانی کودکان با اختلال اوتیسم دارد. بر مبنای نتایج، می توان بیان نمود که نقش معماری محیط توانبخشی کودکان با اختلال طیف اوتیسم تاثیر مثبت و معناداری در کیفیت ارائه خدمات توانبخشی دارد. از این رو، از یافته های مطالعه حاضر می توان جهت استانداردسازی فضاهای توانبخشی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

Autism ، Educational-therapeutic centers ، Quality of rehabilitation ، Sensory processing ، Architecture ، اوتیسم ، مراکز آموزشی-درمانی ، کیفیت توانبخشی ،   پردازش حسی ، معماری ​​​​​​​