بررسی زمانی – مکانی اشتغال بر اساس سه دهه سرشماری نفوس و مسکن و نقش آن بر آمایش دفاعی سرزمین ایران(مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان)

امنیت مفهومی است که تمامی شئونات زندگی انسان و کلیه ابعاد حیات او را در بر می­گیرد. برای رسیدن به امنیت پایدار، مستلزم برنامه ریزی ویژه در کلیه زمینه های اقتصادی، سیاسی، نظامی، اجتماعی و... می باشیم. بین امنیت و توسعه، رابطه متقابل وجود دارد و رسیدن به امنیت پایدار، نیازمند برنامه ریزی در جهت توسعه پایدار است.در حال حاضر در شهرهای مرزی بیشترین آمار بیکاری وجود دارد و از طرف دیگر بیشترین آمار جمعیت کیفری در بحث قاچاق کالا و مواد مخدر نیز به این مناطق تعلق دارد. بنابراین باید این مسایل را در ارتباط با هم مورد تحلیل قرار دهیم تا به دلایل ناامنی مناطق مرزی پی ببریم. استان سیستان و بلوچستان، بدلیل موقعیت خاص خود در سال های اخیر، محل درگیری های خشونت آمیز و ایجاد فرقه های مختلف و مخالفت های زیاد با مرکز بوده است. گرچه ریشه ناامنی بیشتر مواقع، سیاسی انگاشته شده است ولی پایین بودن شاخص توسعه نیز از دلایل عمده ایجاد این ناامنی ها است. از این رو مقاله حاضر با مد نظر قرار دادن ابعاد مختلف امنیت و همچنین رابطه متقابل امنیت و توسعه و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی زمینه­های ناپایداری امنیتی به ویژه بحث اشتغال و تاثیر فعالیت های اقتصادی در ایجاد امنیت در شهرهای مرزی این استان می باشد. درواقع توجه به مسایل اقتصادی و ایجاد بازارچه­های مرزی از مولفه­های ایجاد امنیت در مناطق مرزی می­باشد. نرخ بیکاری استان سیستان وبلوچستان که در سال ۱۳۷۵ به متوسط نرخ بیکاری در کشور نزدیک شده و به ۹ درصد رسیده بود، به شدت افزایش یافته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ این عدد به ۵۶/۴۹ درصد و در سال ۱۳۹۵ به ۳۱/۵۳ درصد رسیده است. نرخ بیکاری در مناطق شهری در استان در سال ۱۳۹۵ به ۳/۲۱ درصد و در مناطق روستایی به رقم بی سابقه ۴۲ درصد رسیده است که نشان دهنده وضعیت بحرانی و فقر شدید روستاییان استان می­باشد که همین نبود اشتغال خود دلیلی اصلی ایجاد ناامنی در ابعاد مختلف استان می­باشد. دوری از مرکز، پایین بودن سطح سواد و شرایط توپوگرافی منطقه نیز در ایجاد این ناامنی دخیل بوده است. بنابراین در این مقاله با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی به بررسی امنیت در مرزهای سیستان و بلوچستان پرداخته است. براساس آمارهای گرفته شده از سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ بطور میانگین شهرهای زاهدان، میرجاوه و نیکشهر از لحاظ فعالیت­های اقتصادی در وضعیت مطلوب­تری نسبت به سایر شهرهای استان بوده اند و شهرهای مهرستان، دلگان و هیرمند وضعیت نامطلوبی به لحاظ فعالیت اقتصادی در استان دارند و درمیان شهرهای مرزی به لحاظ اشتغال و نقش آن بر آمایش دفاعی شهرهای میرجاوه، چابهار، سراوان و خاش وضعیت مطلوب تری نسبت به شهرهای سرباز، هیرمند و زهک داشته اند.