بررسی تاثیرات رودباد های وردسپهری بر پرواز هواپیماها

چکیده دانش آب و هواشناسی در مورد مسائل مربوط به هوانوردی از طریق شناخت وضعیت جوی و تاثیر آن بر حمل و نقل هوایی کاربرد دارد. رودبادهای وردسپهری بدلیل ایجاد بستری لازم برای شکل گیری انواع دیگر مخاطرات پروازی همچون تلاطم هوای صاف (CAT) و چینش قائم باد نقش مهم تری دارند؛ لذا در این پژوهش اثرات این رودبادها بر پرواز هواپیماها بررسی شد. منطقه مورد مطالعه محدوده کشور ایران و مسیرهای پروازی کرمانشاه، اهواز، زاهدان و بندرعباس به تهران است. داده های پژوهش شامل نقشه های برش مقطع عمودی (نمایه) رودباد، میانگین روزانه مولفه های مداری باد (U-Wind) و نصف النهاری باد (V-Wind) برای بازه زمانی زمستان ۱۳۹۸ شمسی از طریق پایگاه های داده محیطی NOAA/NCEP اخذ شد. همچنین اطلاعات مسیر پروازی از سامانه های FlightRadar۲۴ و Flightaware دریافت شدند. ابتدا با استفاده از نقشه های برش مقطعی عمودی، روزهای حاوی رودباد مداری قوی استخراج و میانگین موقعیت قرارگیری هسته رودباد، در مولفه های باد مداری و نصف النهاری، سطح نیواری ۲۰۰ هکتوپاسکال تشخیص داده شد. لیست پروازهای فرودگاه های مسیر عبور رودباد تهیه و نقشه های مولفه مداری باد تولید گردیدند. در نهایت ارتفاع پروازها با تراز جریانات رودبادها مقایسه و تاثیر یا عدم تاثیر رودباد بر پروازها مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش تمامی رودبادها باعث ایجاد تلاطم برای همه پروازها شدند و کاهش سرعت برای پروازهای مسیرهای اهواز، زاهدان و بندرعباس به تهران و افزایش سرعت پروازهای مسیر کرمانشاه - تهران را متناسب با جهت و نوع وزش رودبادها، در پی داشتند. موقعیت قرارگیری فرودگاه ها نسبت به فرودگاه مقصد، مسیر پروازی، ارتفاع پرواز از جمله عوامل موثر بر افزایش یا کاهش سرعت هواپیماها بوده اند. همچنین مشخص گردید که همه رودبادها دارای سرعتی بیشتر از ۹۰ نات بوده اند، لذا ظرفیت و توان ایجاد تنش و تلاطم هایی همچون CAT در آن ها دیده شد.

کلیدواژه ها:

رودباد ، وردسپهر ، وردایست ، پرواز ، هواپیما