استفاده از عصاره گیاه دارویی آویشن شیرازی (Zataria Multifora) جهت ساخت کاغذ بسته بندی موادغذایی ضدباکتری

سابقه و هدف: عصاره برخی از گیاهان دارویی، قابلیت ایجاد خاصیت ضدباکتریایی دارد. از طرف دیگر عصاره گیاهی جزو مواد آلی و طبیعی و دوست دار محیط زیست می باشد. در سال های اخیر ساخت مواد بسته بندی زیست محیطی و ایمن مورد توجه دانشمندان و صنعتگران قرار گرفته است. کاغذ یکی از گزینه های زیست تخریب پذیر و ارزان جهت بسته بندی در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی است. همچنین مواد اولیه تشکیل دهنده کاغذ قابلیت اصلاح و تغییر با مواد مختلف را دارند. در نتیجه، می توان الیاف کاغذ را با عصاره های گیاهی تیمار کرده و در تولید کاغذ های تجدیدپذیر و با خاصیت ضدباکتریایی استفاده کرد. مواد و روشها: در این پژوهش، از گیاه آویشن شیرازی جهت استخراج عصاره استفاده شد. آویشن تهیه شده از مزرعه تحقیقاتی، خشک و سپس پودر شد. آویشن پودر شده با استفاده از دستگاه التراسونیک تحت تیمار قرار گرفت. در این روش از دو دامنه ۴۰ و ۶۰ آمپلیتوت و در سه سطح زمانی ۳، ۶ و ۹ دقیقه برای عصاره گیری استفاده شد. سپس کاغذها با عصاره گیاهی تهیه شده در دو مقدار ۱۵ و ۲۰ درصد بر اساس وزن خشک کاغذ با روش اسپری کردن عصاره بر سطح کاغذ تیمار شدند. بررسی ویژگی ضدباکتریایی کاغذها با دو باکتری اشرشیاکلای و استافیلوکوکوس اورئوس انجام شد. جهت بررسی ساختار شیمیایی عصاره گیاهی و کاغذ از طیف زیر قرمز تبدیل فوریه (FTIR) استفاده شد. همچنین جهت بررسی ترکیبات تشکیل دهنده عصاره گیاه آویشن با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی(GC-MASS) انجام شد. ویژگی های نوری کاغذ شامل درجه روشنی و ماتی و ویژگی مقاومتی کاغذهای تولید شده با مقاومت به کشش، پاره شدن و ترکیدن اندازه گیری گردید.نتایج: در نمونه های کاغذ تیمار شده با عصاره آویشن شیرازی استخراج شده به روش التراسونیک، بیشترین قطر هاله عدم رشد برای باکتری اشرشیاکلای در دامنه ۴۰ و زمان ۹ دقیقه و به اندازه ۲۰ میلی متر بود. همچنین بیشترین قطر هاله عدم رشد برای باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در دامنه ۶۰ و زمان ۶ دقیقه و به اندازه ۱۴ میلی متر بود. با توجه به نتایج کاغذهای تولید شده نسبت به باکتری اشرشیاکلای پاسخ ضدباکتریایی بهتری نشان داده و هاله عدم رشد بزرگتری تشکیل گردید. ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره گیاه آویشن با دستگاه کروماتوگرافی گازی شامل مواد مختلف مانند هگزان و فوران ها می باشد. مهم ترین ماده شیمیایی که موجب ایجاد ویژگی ضدباکتریایی در کاغذها شد، ماده ضدباکتری کارونون (Carvenone) بود که در عصاره آویشن شیرازی مشاهده شد. نتایج آزمون های مقاومتی نشان داد که کاغذ تیمار شده با عصاره آویشن شیرازی استخراج شده با روش التراسونیک در دامنه ۴۰ و زمان ۳ دقیقه و مقدار مصرف ۲۰ درصد بر اساس وزن خشک کاغذ بیشترین مقاومت به کشش و ترکیدن را نسبت به نمونه های تیمار شده دیگر نشان دادند. همچنین بیشترین مقاومت به پاره شدن کاغذ در نمونه تیمار شده با عصاره آویشن شیرازی استخراج شده در دامنه ۶۰ و زمان ۳ دقیقه و مقدار مصرف ۱۵ درصد بر اساس وزن خشک کاغذ مشاهده شد. نتایج آزمون های نوری نشان داد که کاغذهای تیمار شده با عصاره های گیاهی کاهش درجه روشنی و افزایش ماتی داشتند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که کاغذ به عنوان یک ماده زیست تخریب پذیر و دوست دار محیط زیست قابلیت تیمار با مواد ضدباکتریایی گیاهی و طبیعی مانند عصاره گیاه آویشن شیرازی را دارد. همچنین عصاره های گیاهی با توجه به اینکه جزو مواد ارزان، در دسترس و طبیعت محسوب می شوند، جایگزین مناسبی برای مواد غیرآلی و فلزی در تولید مواد با ویژگی ضدباکتریایی می باشند.

کلیدواژه ها:

کاغذ آنتی باکتریال ، عصاره گیاهی ، التراسونیک ، آویشن شیرازی