اثر تعداد جوانه راسی بنه بر گلدهی و برخی خصوصیات کیفی کلاله زعفران در دو سیستم کشت خاکی و هواکشت

زعفران گرانبهاترین ادویه جهان است که امروزه کاربردهای وسیعی در صنایع غذایی، دارویی، صنعتی و رنگرزی دارد. این تحقیق با هدف مقایسه محیط کشت (مزرعه و آیروپونیک) و حذف جوانه های جانبی (حذف کلیه جوانه ها به غیر از یک جوانه راسی و حذف تمامی جوانه ها به غیر از چند جوانه راسی) گیاه زعفران بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال ۱۴۰۰ انجام گرفت. هر تکرار شامل ۵۰ عدد بنه بود که در مزرعه کاشت آن ها در بستر خاک و در محیط کنترل شده در سینی های کاشت چوبی صورت گرفت. صفات اندازه گیری شده شامل تعداد گل، وزن ترگل، وزن تر مادگی، وزن تر کلاله و خامه، عملکرد خشک خامه و کلاله و نیز محتوای مواد موثره کروسین و سافرانال بودند. نتایج تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع بستر کاشت و تعداد جوانه راسی بر تعداد گل، وزن تر و خشک گلبرگ، وزن تر و خشک مادگی، وزن تر و خشک کلاله، مقدار کروسین و سافرانال در سطح پنج درصد معنی دار بود. بستر کشت آیروپونیک از نظر صفات کمی و کیفی مزیت بیشتری نسبت به کشت خاکی در محیط مزرعه نشان داد. تیمار حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه ی راسی، بیشترین مقادیر پارامترهای اندازه گیری شده را داشت. بیشترین وزن خشک کلاله در تیمار بستر کشت آیروپونیک و حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه راسی (۳۷۷/۱ گرم در ۵۰ عدد بنه) مشاهده شد. مواد موثره کلاله (شامل کروسین و سافرانال) در کشت آیروپونیک مقادیر بالاتری نسبت به کشت مزرعه ای نشان داد. بیشترین میزان کروسین (۶/۲۶ درصد در هر گرم) در تیمار بستر کشت آیروپونیک با حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه راسی مشاهده شد. در مجموع می توان بیان کرد کشت آیروپونیک در سال اول کشت زعفران مزیت بالاتری از نظر کمی و کیفی نسبت به کشت خاکی دارد.

کلیدواژه ها:

آیروپونیک ، زعفران ، کروسین ، گلخانه