ناحیه بندی اقلیمی حوضه آبریز بیابانی هامون هیرمند با استفاده از تحلیل خوشه ای و ممیزی

افزایش روزافزون داده های اقلیمی و نیاز به شناخت ویژگی های نواحی اقلیمی، بر پیچیدگی مطالعات اقلیمی افزوده است. استفاده از روش های طبقه بندی چندمتغیره برای تسهیل این پیچیدگی ها ابزاری راهگشاست. در این تحقیق اقلیم حوضه آبریز بیابانی هامون هیرمند با استفاده از ۹ پارامتر اقلیمی و به کارگیری روش های تحلیل خوشه ای و تحلیل ممیزی طبقه بندی شد. اعمال تحلیل ممیزی، صحت انجام تحلیل خوشه ای را مورد تایید قرار داده و در بیش از ۹۰% سطح حوضه با نتایج تحلیل خوشه ای منطبق است. اختلاف موجود در نواحی اقلیمی در مرزهای این نواحی بوده و برای رفع این مشکل از احتمال پسین یاخته های مشکوک استفاده و یاخته های مذکور به گروه های واقعی خود منتسب شدند. نتایج حاکی از وجود ۵ ناحیه اقلیمی در محدوده مورد مطالعه است: ۱. ناحیه بارش متوسط، وزش باد آرام و کم گردوغبار؛ ۲. ناحیه کم بارش، گرم، پرگردوغبار با وزش باد تند؛ ۳. ناحیه بسیار پربارش با دمای کم، کم گردوغبار با وزش باد آرام؛ ۴. ناحیه پربارش با دمای کم و گردوغبار متوسط؛ ۵. ناحیه بسیار کم بارش، بسیار گرم، پرگردوغبار با وزش باد تند. بررسی تغییرات مساحت نواحی تعیین شده طی سه دهه نشان داد که از سطح نواحی پربارش کاسته شده که حاکی از غلبه شرایط خشکی به سمت دوره های اخیر در حوضه است. افزایش مساحت ناحیه کم بارش- بسیارگرم و پرگردوغبار با وزش باد تند نشان دهنده پیشروی مناطق گردوغبارخیز در حوضه است. شناخت و آگاهی نسبت به ویژگی های اقلیمی غالب هر بخش از حوضه برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان منطقه ای را در اولویت بندی عملیات اجرایی و سازگاری با شرایط اقلیمی بخش های مختلف این حوضه بیابانی یاری می کند.

کلیدواژه ها:

ناحیه اقلیمی ، تحلیل خوشه ای ، تحلیل ممیزی ، حوضه آبریز هامون