تبیین و تحلیل مبانی انسان شناسی و شاخص های معرفتی تفاسیر جنسیتی در حوزه هویت فردی و اجتماعی زن

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 23

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-56-2_004

تاریخ نمایه سازی: 26 فروردین 1403

چکیده مقاله:

دیدگاه تفاسیر جنسیتی (قرائت های مردگرایانه و زن گرایانه از قرآن) به شدت به مبانی انسان شناسی مفسران آن ها در رابطه با طبیعت زن متکی است و اختلاف آراء در این تفاسیر به تفاوت در این مبانی بر می گردد. پژوهش حاضر با روشی توصیفی تحلیلی درصدد است دریابد، مهمترین این مبانی چیست و تصویری که از هویت فردی و اجتماعی زن ارائه می دهند بر چه مستنداتی استوار است. با تقریر این مبانی به دست آمد که این دو خوانش از قرآن، تلقی متمایزی از مفاهیم هویت جنسی و جنسیتی، تساوی حقوق و تشابه حقوق، عدالت استحقاقی و عدالت مساواتی، تکلیف محوری و حقوق محوری داشته، قرائت های مردگرایانه، با تقدم هویت جنسی بر هویت انسانی، برتری مردان بر زنان و تبعیض جنسیتی را امری طبیعی و موهبتی الهی جلوه داده ، خواهان ایستایی ظهور زنان در عرصه های مختلف فعالیت های انسانی است. در مقابل، قرائت های زن گرایانه با تاکید بر عدالت جنسیتی و نگاه تاریخی به نظام خانواده، تبعیض جنسیتی را امری فرهنگی دانسته، خواهان استقلال زن در ورود به عرصه های کلان سیاسی و اجتماعی است.

نویسندگان

فرزانه اسلامیان

دانشجوی دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

منصور پهلوان

استاد، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مجید معارف

استاد، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم؛ ترجمه فولادوند ...
  • آلوسی، شها ب الدین سید محمود؛ روح المعانی فی تفسیر ...
  • ابن ابی الحدید، عزالدین هبه الله؛ شرح نهج البلاغه؛ بی ...
  • ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد؛ تفسیر القرآن العظیم؛ ریاض؛ ...
  • ابن ابی طاهر، احمد بن ابی طاهر؛ بلاغات النساء؛ قم؛ ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی؛ من لایحضره الفقیه؛ قم؛ جامعه ...
  • ، الامالی؛ تهران؛ کتابچی؛ ۱۳۷۶ش ...
  • ابن حنبل، احمد بن محمد؛ مسند ابن حنبل؛ بیروت؛ دارالصادر؛ ...
  • ابن خزیمه، محمد بن اسحاق؛ صحیح ابن خزیمه؛ بیروت؛ المکتب ...
  • ابن سعد، محمد بن سعد؛ الطبقات الکبری؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ ...
  • ابن عاشور، محمد طاهر؛ التحریر و التنویر؛ بیروت؛ موسسه التاریخ ...
  • ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله؛ الاستیعاب فی معرفه الاصحاب؛ بیروت؛ ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمر؛ تفسیر القرآن العظیم؛ بیروت؛ دارالکتب ...
  • ابن هشام، عبدالملک بن هشام؛ سیره النبویه؛ بیروت؛ داراحیاء التراث ...
  • ابوالفتوح رازی، حسن بن علی؛ روض الجنان و روح الجنان ...
  • اربلی، علی بن عیسی؛ کشف الغمه فی معرفه الائمه (ع)؛ ...
  • اسحاقی، سید حسین؛ «تاملی بر پیکره و پیامدهای فمینیسم اسلامی»؛ ...
  • امین، قاسم؛ الاعمال الکامله؛ مترجم: محمد عماره؛ بیروت؛ دارالشرق؛ ۱۹۸۹م ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ قم؛ موسسه ...
  • بدره، محسن؛ گفت و گویی میان فمینیسم و اسلام؛ تهران؛ ...
  • بروجردی طباطبایی، حسین؛ تبیان الصلاه؛ قم؛ گنج عرفان؛ ۱۴۲۶ق ...
  • بلاغی، محمد جواد؛ آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن؛ قم؛ وجدانی؛ ...
  • بیهقی، احمد بن حسین؛ سنن الکبری؛ بیروت؛ دارالفکر؛ بی­تا ...
  • پارسا، فروغ؛ «قرائت زن گرایانه از قرآن»؛ پژوهش نامه زنان؛ ...
  • ، «درآمدی بر تمایز جایگاه مادر در آموزه های قرآنی ...
  • پاکتچی، احمد؛ تاریخ تفسیر؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)؛ ...
  • تشکری، زهرا؛ زن در نگاه روشنفکران؛ قم، دفتر مطالعات و ...
  • ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم؛ الکشف و البیان عن تفسیر ...
  • جرجانی، ضیاء الدین؛ رسائل فارسی جرجانی؛ تهران؛ اهل قلم؛ ۱۳۷۵ش ...
  • جعفریان، رسول؛ رسائل حجابیه؛ قم؛ دلیل ما؛ ۱۳۸۰ش ...
  • جناتی، محمد ابراهیم؛ رساله توضیح المسائل؛ قم؛ انصاریان؛ ۱۳۸۲ش ...
  • جوادی آملی، عبدالله؛ زن در آینه جلال و جمال؛ قم؛ ...
  • حاجی وثوق، ندا؛ علی اصغر داودی؛ «چارچوب های معرفتی روشی ...
  • حائری طهرانی، علی؛ تفسیر مقتضیات الدرر؛ تهران؛ دارالکتب الاسلامیه؛ ۱۳۳۸ق ...
  • حداد، طاهر؛ امراتنا فی الشریعه و المجتمع؛ تونس؛ الدار التونسیه؛ ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن؛ تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل ...
  • حسین زاده، ابوالحسن؛ حسین عباسیان؛ «نقد و بررسی مبانی فکری ...
  • حکیم ­پور، محمد؛ حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد؛ ...
  • ریعان، معصومه؛ «نقد روایات مشورت با زنان در تفاسیر روایی»؛ ...
  • ، «بسط متن و روش های ارائه مطلب در گفتمان ...
  • ، رحمان ستایش، محمد کاظم؛ «تاریخگذاری حدیث "لن یفلح قوم ...
  • زحیلی، وهبه؛ التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج؛ ...
  • زرکشی، محمد بن بهادر؛ البرهان فی علوم القرآن؛ قاهره؛ داراحیاء ...
  • زمخشری، محمود بن عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و ...
  • زین الدین، نظیره؛ السفور و الحجاب؛ سوریه؛ المدی؛ ۱۹۹۸م ...
  • سبحانی، محمد تقی؛ الگوی جامع شخصیت زن مسلمان؛ قم؛ هاجر؛ ...
  • سروش، عبدالکریم؛ مدارا و مدیریت؛ تهران؛ صراط؛ ۱۳۷۶ش ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر؛ الدرالمنثور فی التفسیر الماثور؛ قم، ...
  • شاهسوندی، شهره؛ «نقش جنسیت زبانی در ترجمه­ها و تفاسیر قرآنی»؛ ...
  • شرابی، هشام؛ روشنفکران عرب و غرب؛ مترجم: عبدالرحمن عالم؛ تهران؛ ...
  • شرفی، عبدالمجید؛ اسلام و مدرنیته؛ مترجم: مهدی مهریزی؛ تهران؛ سازمان ...
  • شریف رضی، محمدبن حسین؛ نهج البلاغه؛ مترجم: منصور پهلوان؛ تهران؛ ...
  • شفیعی سروستانی، ابراهیم؛ جریان­شناسی دفاع از حقوق زنان در ایران؛ ...
  • شفیعی، سعید؛ «رهیافت های تاریخی هرمنوتیکی به تفسیر قرآن»؛ احسن ...
  • شمس الدین، محمد مهدی؛ حدود پوشش و نگاه در اسلام؛ ...
  • شنقیطی، محمدامین؛ اضواء البیان؛ بیروت؛ دارالکتاب العلمیه؛ ۱۴۲۱ق ...
  • صانعی، یوسف؛ حسین مهرپور؛ «تاملاتی درباره تمایز جنسی و احکام ...
  • ملاصدرا، محمدبن ابراهیم؛ الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه؛ بیروت؛ ...
  • طباطبایی، محمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ بیروت؛ موسسه الاعلمی ...
  • طبرانی، سلمان بن احمد؛ تفسیر القرآن العظیم؛ اردن؛ دارالکتاب الثقافی؛ ...
  • طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران؛ ...
  • طبرسی، احمد بن علی؛ الاحتجاج علی اهل اللجاج؛ مشهد؛ نشر ...
  • طبرسی، حسن بن فضل؛ مکارم الاخلاق؛ قم؛ الشریف الرضی؛ ۱۴۱۲ق ...
  • طبری، محمد بن جریر؛ جامع البیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت؛ ...
  • طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت؛ داراحیاء ...
  • ، المبسوط فی فقه الامامیه؛ تهران؛ المکتبه المرتضویه؛ ۱۳۸۷ق ...
  • ، الخلاف؛ قم؛ جامعه مدرسین؛ ۱۴۰۷ق ...
  • طیبی، ناهید و همکاران؛ «رابطه روایت "النساء عی و عوره" ...
  • غزالی، ابوحامد محمد؛ نصیحه الملوک؛ تهران؛ نشر هما؛ ۱۳۶۷ش ...
  • فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله؛ کنزالعرفان فی فقه القرآن؛ تهران؛ ...
  • فخررازی، محمدبن عمر؛ التفسیرالکبیر (مفاتیح الغیب)؛ بیروت؛ داراحیاء التراث العربی؛ ...
  • فضل الله، محمد حسین؛ نقش و جایگاه زن در حقوق ...
  • ، من وحی القرآن؛ بیروت؛ دارالملاک؛ ۱۴۱۹ق ...
  • ، قراءه جدیده لفقه المراه الحقوقی؛ بیروت؛ دارالثقلین؛ ۱۴۱۷ق ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن؛ تفسیر الصافی؛ تهران؛ الصدر؛ ۱۴۱۵ق ...
  • قرشی، علی اکبر؛ احسن الحدیث؛ تهران؛ بنیاد بعثت؛ ۱۳۷۵ش ...
  • قرطبی، محمد بن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن؛ تهران؛ ۱۳۶۴ش ...
  • قریشی، فردین؛ بازسازی اندیشه دینی در ایران؛ تهران؛ قصیده سرا؛ ...
  • قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر القمی؛ قم؛ دارالکتاب؛ ۱۳۶۳ش ...
  • کاشانی، ملا فتح الله؛ تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین؛ ...
  • کدیور، محسن؛ «نواندیشی دینی و حقوق زنان»؛ بازتاب اندیشه؛ شماره ...
  • کراجکی، محمدبن علی؛ کنزالفوائد؛ قم؛ دارالذخائر؛ ۱۴۱۰ق ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تهران؛ دارالکتب الاسلامیه؛ تهران؛ ۱۴۰۷ق ...
  • کیاهراسی، علی بن محمد؛ احکام القرآن؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ ۱۴۰۵ق ...
  • گنابادی، محمدبن حیدر؛ بیان السعاده فی مقامات العباده؛ بیروت؛ موسسه ...
  • محقق حلی، جعفربن حسن؛ المعتبر فی شرح المختصر؛ قم؛ موسسه ...
  • مجتهد شبستری، محمد؛ هرمنوتیک، کتاب و سنت؛ تهران؛ طرح نو؛ ...
  • ، نقدی بر قرائت رسمی از دین؛ تهران؛ طرح نو؛ ...
  • مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار؛ ...
  • مرنیسی، فاطمه؛ زنان پرده نشین و نخبگان جوشن­پوش: برداشتی نوین ...
  • مستقیمی، مهدیه السادات؛ «نقد نابرابرانگاری افراطی جنسیتی در معرفت­شناسی فمینیستی»؛ ...
  • مصطفوی، جواد؛ پرتوی از نهج البلاغه؛ مشهد؛ دانشگاه فردوسی؛ ۱۳۷۲ ...
  • مطهری، مرتضی؛ نظام حقوق زن در اسلام؛ تهران؛ صدرا؛ ۱۳۹۸ش ...
  • معصومی، سید مسعود؛ فمینیسم در یک نگاه؛ قم؛ موسسه آموزشی ...
  • مغربی، قاضی نعمان بن محمد؛ دعائم الاسلام؛ قم؛ موسسه آل ...
  • مفید، محمد بن محمد؛ الامالی؛ قم؛ دارالمفید؛ ۱۴۱۳ق ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد؛ زبده البیان فی احکام القرآن؛ ...
  • ملاصدرا، محمدبن ابراهیم؛ الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه؛ بیروت؛ ...
  • ملکیان، مصطفی؛ «نواندیشی دینی و مسئله زنان»؛ بازتاب اندیشه؛ شماره ...
  • موسوی دهسرخی اصفهانی، محمود؛ النساء فی اخبار الفریقین؛ تهران؛ لاهوت؛ ...
  • مولر آکین، سوزان؛ زن از دیدگاه فلسفه غرب؛ مترجم: نوری ...
  • مهریزی، مهدی؛ نواندیشی دینی و مسئله زن؛ تهران؛ بشراء؛ ۱۳۹۴ش ...
  • ، قرآن و مسئله زن؛ تهران؛ نشرعلم؛ ۱۳۹۲ش ...
  • میبدی، احمد بن محمود؛ کشف الاسرار و عده الابرار؛ تهران؛ ...
  • نجفی جواهری، محمد حسن،؛ جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ بیروت؛ ...
  • نصیری، مهدی؛ اسلام و تجدد؛ تهران؛ کتاب صبح؛ ۱۳۸۱ش ...
  • Al – Hibri, Aziza (۱۹۸۲), “A Study of Islamic History”, ...
  • Badran (a), Margot (۲۰۰۲), “Gender”, In: Encyclopedia of the Qur`an, ...
  • Badran (b), Margot (۲۰۰۲), “Feminism and the Qur`an”, In: Encyclopedia ...
  • Barlas (a), Asma (۲۰۰۲), “Believing Women” in Islam:Unreading patriarchal interpretations ...
  • Barlas (b), Asma (۲۰۰۶), “Women`s readings of the Qur`an”, In: ...
  • Hassan, Riffat. (۱۹۹۹). "An Islamic perspective". In K. Lebacqz (ed). ...
  • Rahman, fazlur )۱۹۸۴), Islam and Modernity: Transformation of an Intellectual ...
  • Roded, Ruth, (۲۰۰۶), “Women and the Qur`an”, In: Encyclopedia of ...
  • Wadud, Amina (۱۹۹۹), Qur`an and woman: Reading the Sacred Text ...
  • نمایش کامل مراجع