مطالعه تطبیقی علم های مراسم ماه محرم در ایران دوره صفویه با هند دوره قطب شاهیان

در دوران صفوی »مذهب « نقش مهمی در روند مطالعه ی فرهنگ و هنر داشت . خط و خوشنویسی و شکل های نمادین ، در هنرهای مختلف ، بیانی برای مذهب رایج در این دوره است . از جمله هنرهای این دوره »علامت سازی « است و علم در قالبی که در این تحقیق بررسی می گردد از دوره صفویه در ایران همزمان با رسمی شدن مذهب تشیع رواج می یابد. همزمان با صفویه در ایران در هندوستان در دوره قطب شاهیان نیز مذهب تشیع مذهب رسمی می شود، لذا مسئله این پژوهش این است که با توجه به رسمی شدن مذهب شیعه در هر دو مکان، ابزار بکار برده در مراسم مربوط به تشیع از جمله علم و علامت چه شباهتی وجود دارد. هدف این پژوهش مطالعه تطبیقی علم و علامتهای موجود در ایران دوره صفوی و قطب شاهیان هند است ؛ لذا سوال پژوهش این است که چه شباهت و تفاوتی میان نقوش علم های موجود در دو کشور وجود دارد؟ تحقیق مذکور به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است و اطلاعات به روش اسنادی گردآوری شده است . یافته های پژوهش نشان می دهد که نقش و فرم حیواناتی چون اژدها، پرندگان که قبل از اسلام همگی مقدس بودند، در دوره اسلامی تنها از نظر معنا و مفهوم تغییر ماهیت می یابد و هریک به یکی از ائمه نسبت داده می شوند و در هر دو کشور در هنر علامت سازی ظاهر می شود همچنین نام ائمه به شکل های مختلف در علم تکرار می شود و غالبا همراه نام االله و گاهی همراه نام پنج تن و یا به همراه آیات قرآن در راس علم دیده می شود، ولیکن تفاوتهای اساسی مانند جنس فلزات و نقوش را نیز در هنر این دو منطقه مشاهده می شود.

کلیدواژه ها:

هنر شیعی ، نماد و نشانه ، علم و علامت ، دوره صفویه ، دوره قطب شاهیان