بررسی جایگاه مسجد در تعلیم و تربیت در عصر جدید

فرهنگ، پایه و اساس ساختار جامعه است. از سویی در جامعه ای که مبانی دینی، رکن محسوب می شوند، ذهن به این معنا سوق می یابد که این اجتماع، فرهنگی مستحکم دارد. نکته قابل توجه دیگر در این گونه جوامع آن است که نباید رکود در آن رسوخ یابد که در این حالت، جمود و ایستایی بر آن مستولی می شود. بنابراین؛ تحول و رشد باید سرلوحه برنامه ها و عملکردها قرار گیرد و طبعا در یک جامعه با رویکرد فرهنگی، باید تحول فرهنگی (البته بر مبنا و ملاک رشد یافتگی) مورد توجه واقع شود.یک جامعه اسلامی، یک جامعه فرهنگ محور است که در آن یک نهاد بسیار پر ظرفیت به نام مسجد وجود دارد. که نهادی با بن مایه عبادی ولی دارای پتانسیل های متعدد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. همچنین در تعالیم دین اسلام، حرکت به سوی رشد و تحول در مسیر زندگانی همواره مورد تاکید بوده است. بنابراین تحول فرهنگی نیز باید مورد عنایت قرار گیرد تا جهت حرکت به سمت تعالی و پیشرفت قرار گیرد.به نظر می رسد مسجد با این حجم و ظرفیت بالا توانسته و در آینده هم می تواند که کانون و منشا تحولات عظیم فرهنگی و به تبع آن، تحول در دیگر عرصه ها هم باشد. در این نوشتار سعی شده تا با الهام از رخدادهای تاریخی، جایگاه مسجد در تحول فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد.مسجد نه تنها می تواند پایگاه و کانونی برای تولید و اشاعه فرهنگ ناب اسلامی باشد؛ بلکه به صورت مکرر در طول تاریخ اسلام از صدر تا زمانه حاضر، قابلیت خود را برای تحول آفرینی بخصوص در عرصه فرهنگ نشان داده است.مروری گذرا بر رویدادهای تاریخ اسلام، بیانگر این است که عمده اتفاقات مهم که منشا یک انقلاب و تحول بزرگ به حساب می آید، یا در مسجد روی داده، یابه گونه ای با مسجد در ارتباط بوده است. این روند شاید به تاسی از سیره وسنت پیامبر و دیگر بزرگان دینی در طول تاریخ هزار و چهارصد ساله اسلام و به مناسبت های مختلف و در برهه های گوناگون ادامه داشته است.اماکن عبادی تا قبل از ظهور اسلام، در سایر شرایع، مانند: معبد، کلیسا، کنیسه، آتشکده و …، تنها محلی مخصوص عبادت و نیایش با خداوند بوده و هست. با پیدایش آیین اسلام، محل عبادت، مسجد نام گرفت، ولی این مکان ضمن حفظ تقدس دینی خود، محلی برای انجام امور دیگر نیز شد. مسجد تنها جای عبادت مسلمانان بشمار نمی آمد، بلکه هم محکمه عدالت بود، هم محل تدریس و تعلیم و آکادمی، هم محلی برای حل و فصل کارهای امت، و هم محلی برای اجتماع عموم مسلمانان.کلمات کلیدی :

کلیدواژه ها:

مسجد ، فعالیت ها ، جامعه ، جوان ، تربیت