اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سیستم های مغزی رفتاری، خودکارآمدی و نشخوار فکری دختران نوجوان با اختلال اضطراب اجتماعی: یک مطالعه نیمه تجربی

چکیده زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی به­عنوان یکی از اختلال­های اضطرابی شایع در نوجوانان مطرح شده است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سیستم­های مغزی، رفتاری، خودکارآمدی و نشخوار فکری دختران نوجوان با اختلال اضطراب اجتماعی بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع نیمه­تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل است. جامعه تحقیق عبارت از کلیه نوجوانان دختر ۱۲ تا ۱۸ سال با اضطراب اجتماعی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سال ۱۴۰۲ بود که ۳۰ نفر از بین آن­ها به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و کنترل (۱۵ نفر) قرار گرفتند. برای گروه آزمایش ۸ جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، هفته­ای دوبار به مدت ۹۰ دقیقه اجرا شد. گروه کنترل هیچ گونه آموزشی را دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه های نشخوار فکری Nolen و Hoeksma، خودکارآمدی Scherer و سیستم های مغزی رفتاری Carver و Whait بودند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث کاهش نشخوار فکری (۴۹/۰₌Eta، ۹۱/۲۶=F، ۰۰۱/۰>P)، بهبود خودکارآمدی (۶۱/۰=Eta، ۵۶/۴۳=F، ۰۰۱/۰>P)، و سیستم­های فعال ساز رفتاری در شرکت کنندگان گروه آزمایش (۳۲/۰=Eta، ۷۱/۱۲=F، ۰۰۱/۰>P) شد. نتیجه گیری: به نظر می رسد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش نشخوار فکری و افزایش سلامت روان نوجوانان دختر با اختلال اضطراب اجتماعی اثربخش است. پیشنهاد می­شود در مراکز مشاوره از روش درمان پذیرش و تعهد برای بهبود سلامت نوجوانان با اختلال اضطراب اجتماعی استفاده شود. واژه های کلیدی: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، سیستم های مغزی رفتاری، نشخوار فکری، خودکارآمدی، اضطراب اجتماعی، دختران نوجوان

کلیدواژه ها:

Acceptance and commitment therapy (ACT) ، Behavioral brain systems ، Rumination ، Self-efficacy ، Social anxiety ، Adolescent girls ، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ، سیستم های مغزی رفتاری ، نشخوار فکری ، خودکارآمدی ، اضطراب اجتماعی ، دختران نوجوان