گونه غیر بومی و مهاجم کهور آمریکایی Prosopis juliflora تهدیدی برای تنوع زیستی بومنظامهای سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان

تنوع زیستی، به مجموعه ای از تنوع توارثی، تنوع گونه ای و تنوع بوم نظامی(اکوسیستمی) در یک منطقه، بوم نظام و یا در تمام کره زمین، و یاکل هستی اطلاق می شود. به زبان ساده تر تنوع زیستی را می توان گونه گونی در شکل حیات یک منطقه دانست. تنوع زیستی یک ثروت طبیعیاست که نیاز بشر را در زمینه های پوشاک، خوراک، مسکن و حتی سلامتی روان را تأمین می کند. در هر بوم نظام هرچه تنوع زیستی بیشتر باشد،زنجیره ی غذایی طولانی تر و شبکه حیاتی پیچیده تر گردیده و در نتیجه محیط پایدارتر و از شرایط خود تنظیمی بیشتری برخودار می گردد. هرجزئی از یک بوم نظام، جایگاه خاص خود را دارد و دیگر اجزا قادر نیستند نقش آن را ایفا کنند. در یک کلام، تنوع زیستی کلید پایداری و سلامتمحیط زیست است اما فعالیت های نابخردانهی انسان عاملی مهم برای کاهش تنوع است. عوامل عمده ی تهدید کننده ی تنوع زیستی، شامل افزایشروز افزون جمعیت، پیشرفت علم و توسعه ی فن آوری، مدیریت غیر پایدار زمین و بهره برداری نامناسب و بیش از اندازه از توان طبیعت، تغییر اقلیم،آتش سوزی، بلایای طبیعی، و فرسایش زمین و گونه های مهاجم می باشند. در این بررسی ضمن معرفی گونهی غیر بومی و مهاجم کهور آمریکایی Prosopis juliflora از منظرهای مختلف اثرهای تهاجمی آن بررسی می شود. کهورآمریکایی گونه ای مقاوم به شرایط محیطی است و با دامنهی اکولوژیک خیلی وسیع، در انواع خاک ها می روید و به یخبندان حساس است افزون بر بردباری به شوری، به خشکی نیز مقاوم است و می تواند در مناطقی با 50 میلیمتر بارندگی در سال رشد کند. در ایران، کهورآمریکایی در مکان هایی که رطوبت خاک مطلوب است حتی به شکل بیشه های متراکم در می آید اما در زمین های ناهموار و تپه ماهورها، به صورت پراکنده و تک پایه ه ای منفرد گسترش می یابد. این گونه دارای دامنه بردباری زیاد است. دوره خواب بذر آن طولانی(بانک بذر پایدار)، توان تولید بذر فراوان، و قابلیت ثبیت سریع در محیط های جدید است. کهورآمریکایی گونه ای تند رشد و بسیار کم نیاز است. قدرت تولید مثل بالا و توانایی تولید رویشی و جنسی و امکان پراکنش بذر به شکل های مختلف از جمله با آب و از طریق کود جانوران بذرخوار، توان سازگاری بالایی را برای این گونه میسر ساخته است. زود به بلوغ جنسی رسیدن و توانایی برای تغییر دادن شکل رویشی از دیگر مشخصات بارز این گونه مهاجم و تا رو مار گر است. گرچه این گونه در استانهای خوزستان، بوشهر ، جنوب فارس و بخش هایی از استان کرمان، شمال استان هرمزگان و حتی ایلام، کاشته شده است اما در این مناطق به سبب دمای زیر صفر درجه ی سانتیگراد تجدید حیات طبیعی ندارد اما در سواحل استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان، و جزایر جنوبی کشور به شکل گونه مهاجم سر سختی پوشش گیاهی طبیعی، حیات وحش، دامهای اهلی، کشتزارها، بوستانها و فضای سبز محدوده مناطق مسکونی را به شدت تهدید می کند وخسارات جبران ناپذیری را بر این عرصه ها وارد می کند.

کلیدواژه ها:

کهور آمریکایی ، Prosopis juliflora ، تنوع زیستی ، خلیج فارس ، مهاجم